Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

O’zbekistonda yalpi ichki mahsulotni ishlab chiqarish tarkibi 

(2016 y. foizda)

 

17.3-jadval 

 

 

Narx indeksi sur‘ati joriy yildagi  ma‘lum guruh tovarlar va xizmatlar to‘plami 

narxlari  summasini,  ularning  bazis  davrdagi  narxlar  summasiga  nisbati  orqali 

hisoblanadi.  Taqqoslashning  boshlang‘ich  davri  "bazis  yil"  deyiladi.  Agar  aytilgan-

larni formula shakliga keltirsak, u quyidagi ko‘rinishni oladi: 

 

100 

---

262 

Amaliyotda  qator  har  xil  tovar  va  xizmatlar  to‘plami  yoki  iste‘mol 

savatining  narx  indeksi  hisoblanadi.  G‘arb  mamlakatlari  va  xususan  AQShda  bu 

indekslar  ichida  eng  keng  qo‘llaniladigani  iste‘molchilik  tovarlari  savati  narxlari 

indeksi  hisoblanadi.  Uning  yordamida  odatda  shahar  aholisi  sotib  oladigan, 

iste‘molchilik tovar va xizmatlarning 300 turini o‘z ichiga oluvchi bozor savatining 

qayd  qilingan  narxlari  hisoblanadi. Ammo  narxning  umumiy  darajasini  hisoblash 

uchun  YaIM  narx  indeksidan  foydalaniladi.  YaIM  narx  indeksi  ancha  keng 

tushuncha  bo‘lib,  u  o‘z  ichiga  nafaqat  iste‘molchilik  tovarlari,  balki  investitsion 

tovarlar,  davlat  tomonidan  sotib  olinadigan  hamda  xalqaro  bozorda  ayribosh 

qilingan  tovarlar  va  xizmatlar  narxlarini  ham  oladi.  YaIM  narx  indeksi,  nominal 

YaIM ni real YaIMga aylantirib hisoblash imkoniyatini beradi.