Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

21.1-chizma. Real mahsulot o’sishini aniqlab beruvchi omillar 

---

315 

Respublika  oldida  texnika  taraqqiyoti  sohasidagi  asosiy  vazifa,  ishlab 

chiqarishga  yangi  texnika  va  texnologiyani  qo‘llash,  ishlab  chiqarishni  tashkil 

qilish va boshqarishning yangi usul va shakllarini joriy qilish hisoblanadi. 

Mehnat  unumdorligining  o‘sishini  aniqlab  beruvchi  muhim  omil  har  bir 

ishlovchiga to‘g‘ri keluvchi asosiy kapital hajmi hisoblanadi. Ma‘lum vaqt ichida, 

kapitalning  hajmi  mutloq  ko‘payishi  mumkin,  ammo  ishchi  kuchi  soni  tezroq 

o‘ssa, mehnat unumdorligi pasayadi, chunki har bir xodimning asosiy kapital bilan 

qurollanganlik darajasi kamayadi. 

Ta‘lim va  malakali tayyorgarlik, mehnat unumdorligini oshiradi va natijada 

ancha  yuqori  ish  haqiga  ega  bo‘lish  imkoniyatini  beradi.  Inson  kapitaliga 

investitsiyalar  qo‘yish  mehnat  unumdorligini  oshirishning  muhim  vositasi  hisob-

lanadi.  Iqtisodiy  o‘sish  mamlakatning  ishlab  chiqarish  imkoniyatlari  darajasiga 

ham bog‘liq. 

    Tabiiy,  mehnat  resurslari  va  asosiy  kapitalning  mavjud  darajasida  ishlab 

chiqariladigan  turli  tuman  mahsulotlar  miqdorining  o‘zgarishini  ishlab  chiqarish 

imkoniyatlari egri chizig‘ida ifodalash mumkin. 

 

AQShlik  iqtisodchi  E.Denison  har  xil  (ekstensiv  va  intensiv)  omillarning 

iqtisodiy o‘sishga miqdoriy ta‘sirini aniqlashga harakat qilgan.