Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy



Download 6,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/558
Sana11.01.2022
Hajmi6,4 Mb.
#351409
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   558
Bog'liq
ЖУРАЕВ дарслик-2018

Talab  funktsiyasi  – 

talab  hajmining  uning  miqdorini  belgilovchi  omillariga 

bog‘liqligidir. 

Talab funktsiyasi quyidagicha aniqlanadi: 

Q





= P. . . P

K

; I; T; . . .

 

Bu erda, 



Q

T

I

- i chi tovarlarga talab hajmi; 



P. . . P

K

 – 

barcha tovarlar narxi; 



I – 

pul daromadlari; 



T – 

iste‘molchi didi va afzal ko‘rishi. 

 

4.

 

Iqtisodiy resurslarga talab va taklifning shakllanish xususiyatlari 

Resurslar bozorida talab va taklifning qaror topishini o‘rganish shuning uchun 

muhimki, aynan shu bozorda, aholi pul daromadlari shakllanadi. O‘z tasarrufidagi 

mavjud  resurslarni  taqdim  qilib,  uy  xo‘jaliklari,  ish  haqi,  foyda,  foiz  va  renta 

shaklidagi daromadni oladi. 

Iqtisodiy  resurslar  bozori  –  bu  eng  avvalo  mazkur  omillar  xizmati  bozoridir. 

Ularning sotib olinishi ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan xizmatlarining xarid qilinishini 

anglatadi. O‘z-o‘zidan aniqki, iqtisodiy resurslarning bir qismi (er, kapital) haqiqiy 

ma‘noda  sotib  olinib,  o‘z  aktivlariga  aylantirilishi  mumkin,  boshqalari  (ishchi 

kuchi,  tadbirkorlik  layoqati)  ularning  xizmatidan  foydalanish  imkoniyatiga  ega 

bo‘lish uchun xarid qilinadi. 

Iqtisodiy  resurslar  bozorida  talab  va  taklifning  shakllanishi  tovarlar  bozoriga 

taqqoslanganda o‘z xususiyatlariga ega bo‘ladi. 

Birinchidan,  resurslarga  talab  hosila  talab  hisoblanadi,  ya‘ni  ularga  bo‘lgan 

talabni mazkur resurs yordamida ishlab chiqariladigan tovar yoki xizmatga bo‘lgan 



134 

talab belgilab beradi. Extiyojni qondirish uchun qaysi tovar, xizmat ko‘p miqdorda 

talab  qilinsa,  uni  ishlab  chiqarish  uchun  zarur  bo‘lgan  resurs  turiga  ham  talab 

shunchalik katta bo‘ladi. 

Ikkinchidan,  iqtisodiy  resurslarga  talab  ularning  unumdorligiga  bog‘liq 

bo‘ladi. Resurslar unumdorligi o‘sib borishi bilan ularga bo‘lgan talab ham ortib 

boradi va aksincha. 

Uchinchidan,  resurslarga  talab  ular  yordamida  ishlab  chiqariladigan  tovarlar 

narxiga  bog‘liq  bo‘ladi.  Agar  tovar  narxi  o‘ssa,  resurslarga  talab  ham  ortadi  va 

aksincha. 

To‘rtinchidan,  resurslarga  bo‘lgan  talab  birgalikda  foydalaniladigan  boshqa 

resurslar  narxi  va  unumdorligiga  bog‘liq  bo‘ladi.  Birgalikda  foydalaniladigan 

resurs narxi esa, uning o‘rnini bosish darajasi va mahsulot chiqarish hajmi ta‘siriga 

bog‘liqlikda o‘zgarib turadi. 

Iqtisodiy resurslar taklifi ularning xususiyatidan kelib chiqib shakllanadi. 

Birinchidan,  barcha  iqtisodiy  resurslarga  xos  bo‘lgan  umumiy  xususiyat, 

ularning  ehtiyojlarga  nisbatan  cheklanganligi  hisoblanadi.  Shu  sababli,  iqtisodiy 

resurslar  taklifini  ularga  talab  o‘sishiga  mos  ravishda  ko‘paytirib  borish  mumkin 

bo‘lmaydi. 

Ikkinchidan,  har  xil  iqtisodiy  resurslar  bir  xil  bo‘lmagan  harakatchanlikka, 

uning  oqibatida  taklifi  turlicha  egiluvchanlikga  ega  bo‘ladi.  Agar  iqtisodiy 

resurslar  harakatchan  bo‘lsa,  nisbatan  kuchsiz  rag‘batlar  ta‘sirida  bir  sohadan 

boshqasiga  osonlik  bilan  almashadi,  bunday  resursning  taklifi  ham  egiluvchan, 

ya‘ni  unga  narxning  sezilarsiz  oshishi  natijasida  faoliyatning  mazkur  sohasiga 

boshqa sohalardan etarlicha miqdordagi resurslar jalb qilinadi.  

Uchinchidan,  resurslarning  harakatchanligi  vaqt  bo‘yicha  ortib  boradi.  Vaqt 

o‘tishi bilan resurslarning umumiy miqdori ham nisbatan ortadi. 


Download 6,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   558




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish