Bozor infratuzilmasi

2-chizma. Fillips egri chizig‘i.

Ishsizlik va inflyasiya darajasidagi nisbatni tartibga solishda davlatning iqtisodiy siyosati asosiy rol o‘ynaydi. Davlat ish bilan bandlik darajasi, ishlab chiqarish hajmi va ish haqi darajasi o‘rtasidagi oqilona nisbatni ta’minlash orqali nafaqat ishsizlik va inflyasiya darajasini nazorat qilishi, balki ularning iqtisodiyot rivojlanishi va aholi turmush darajasiga salbiy ta’sirining oldini olishi ham lozim.

Shunday qilib, ishchi kuchi bozori bozor xo‘jaligi tizimida etakchi o‘rin tutib, uni Yuqori darajada tashkil etmasdan turib iqtisodiyotning samarali amal qilishiga erishib bo‘lmaydi.
Bozor iqtisodiyoti tizimida ishchi kuchi bozorining roli u bajaradigan ikkita vazifa orqali belgilanadi. Birinchi vazifasi bevosita mehnat jarayonida ishchining ishlab chiqarish vositalari bilan biriktirish mexanizmi hamda band bo‘lmagan ishchi kuchining harakatini samarali tartibga solish bilan bog‘liq. Ikkinchi vazifasi esa yalpi ishchi kuchining sifatini yanada takomillashtirgan holda takror ishlab chiqarish orqali amalga oshiriladi.
O‘zbekistonda ishchi kuchi bandligini oshirish va aholini ijtimoiy himoyalash borasida davlat tomonidan amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida yildan-yilga ish bilan ta’minlanish darajasi o‘sib bormoqda (3-jadval).
3-jadval. O‘zbekistonda ishchi kuchi bozorining asosiy ko‘rsatkichlari⁵⁴

Yillar	Ish qidiruvchi sifatida ro‘yxatdan o‘tganlar, ming kishi	Ish bilan ta’minlan-ganlar, ming kishi	Ish bilan ta’minlan-ganlarning solishtirma salmog‘i, %	Hisobot davri oxiriga rasmiy tarzda ro‘yxatga olingan ishsizlar soni, ming kishi
2000	421,4	280,6	66,6	35,4
2001	462,8	318,1	68,7	37,5
2002	448,2	322,2	71,9	34,8
2003	430,5	317,4	73,7	32,2
2004	425,0	323,7	76,2	34,9

Jadvaldan ko‘rinadiki, agar ish bilan ta’minlanganlarning solishtirma salmog‘i 2000 yilda 66,6% ni tashkil etgan bo‘lsa, 2004 yilga kelib 76,2% ga etdi.

Davlat tomonidan olib borilayotgan ijtimoiy siyosat mamlakatimizdagi ishchi kuchi bozori kon’yunkturasiga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda (4-jadval).