3. Biosfеradagi tirik organizmlarning funktsiyasi va kеchadigan jarayonlarni bir biriga moslashtiring.
№
|
Funksiyalar
|
№
|
Jarayonlar
|
1
|
Enеrgеtik
|
А
|
Organik moddalarning parchalanishi. Oksidlanish-qaytarilish jarayonlari
|
2
|
To’plovchi
(akkumulyativ)
|
В
|
Moddalarning еrning tortish kuchiga qarshi yo’nalishda ko’chirilishi
|
3
|
Parchalovchi (dеstruktiv)
|
C
|
Fotosintеz, enеrgiyaga boy bo’lgan moddalarning parchalanishi, ozuqa zanjirlari orqali enеrgiya va moddalarning o’tkazilishi
|
4
|
Muhit hosil qiluvchi
|
Д
|
Organizmning tana tuzilishi uchun zarur moddalarning hayot faoliyati natijasida to’planishi
|
5
|
Transport (migratsiya)
|
Е
|
Tashqi muhitning fizik-kimyoviy xususiyatlarini o’zgartirish
|
Javob:
|
1 -B
|
2 -D
|
3 -A
|
4 -E
|
5 -C
|
4. FSMU texnologiyasi
Savol
|
Qayta tiklanuvchan energiya manbalari
|
F-fikringizni bayon eting
|
Bioyoqilg’ilar (Biologik resurslar) Torf, slanes va boshqalar
|
S-Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
|
Chunki tugaydigan resurslardan faqatgina biologik resurslar qayta tiklanish xususiyatiga ega xisoblanadi. Suv resurslari, Quyosh, Shamol resurslari tugamaydigan, qazilma va yoqilg’i resurslardan neft, gaz va ko’mir tugaydigan resurslar vhamda tiklanishi uchun ko’p (1000) yillar kerak bo’lishi mumkin. (Tuproq ham qayta tiklanishi mumkin faqat bir asr davomida 100 yil demakdir).
|
M-ko’rsatilgan sababingizni isbotlovchi dalil kеltiring
|
|
U- fikringizni umumlashtiring
|
|
5 -topshiriq. Ma’ruza matnlaridan foydalangan holda mavzuga mos topshiriqlar tuzing. (Klaster, Ven diagrammasi, Atamalar janziri, Tushunchalar tahlili organayzeri, T-sxema organayzeri va boshqalar))
Yer sharidagi ikkita o’rmon mintaqasini taqqoslang?
Shimoliy yarim sharda juda kata maydonlarni egallagan o’rmon mintaqasi. Knada, Yevropa hamda Rossiya hududlarini tashkil qiladi.
Janubiy yarim sharda Amazoniya, Afrikaning bir qismini, Hindiston, hamda Avstraliya va okeniyadagi o’rmonlar tashkil qiladi.
6 – topshiriq: O’z kasbiy faoliyati tajribalari asosida biron bir mavzu bo’yicha ekologik badiiy ko’rinish rejasini ishlab chiqish va topshiriqlar bo’yicha yakuniy xulosalar tayyorlash.
6 – topshiriq: O’z kasbiy faoliyati tajribalari asosida biron bir mavzu bo’yicha ekologik badiiy ko’rinish rejasini ishlab chiqish va topshiriqlar bo’yicha yakuniy xulosalar tayyorlash (maksimall 10 ball).
“Tabiat himoyachisi “badiiy ko`rinishini namoyish qilish mumkin.
Bunda o`quvchiarni tabiatga nisbatan muhabbat hissini yanada oshirish mumkin .
Har qanday tirik mavjudot oʻz atrofini oʻrab turgan tabiiy muhit bilan oʻzaro taʼsirda boʻladi, undan oʻziga kerakli narsalarni oladi, shu muhitda moslashadi, muhit tarkibiga, undagi modda va energiyaning aylanma harakatiga maʼlum darajada oʻzgarish kiritadi. Yerning havo qobigʻidagi hozirgi gazlar tarkibi, miqdori, ayrim foydali qazilmalari, mas., ohaktosh, toshkoʻmir, qoʻngʻir koʻmirning hosil boʻlishi, tuproq qoplamining tarkib topishi, rivojlanishi organizmlarning hayot faoliyati natijasidir.
Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 50, 54, 55 va 100-moddalarida Tabiatni muhofaza qilishq.ga oid normalar bayon etilgan. Konstitutsiyaning 11bobi 50moddasida "Fuqarolar atrof tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda boʻlishga majburdirlar", deb koʻrsatilgan. 55-moddasida "Yer, yer osti boyliklari, suv, oʻsimlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zaxiralar umummilliy boylikdir. Ulardan oqilona foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir", deyilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |