Botanika indd

24-§. URUG‘
Urug‘ 
- umg‘li o‘simliklaming ko‘payish organi. U mur- 
tak, endosperm va po‘stdan iborat.
Har bir o‘simlikning urug‘i o‘ziga xos tuzilgan. 0 ‘sim- 
liklar urug‘pallasi soniga qarab 
bir 
va 
ikki urug‘pallali
o‘simliklarga 
bo‘linadi.
Ikki urug‘pallali o‘simliklar 
umg‘ining murtagi ikki 
urug‘pallali bo‘ladi. Murtak ildizcha, poyacha, kurtak- 
cha va ikkita urug‘pallabargdan tashkil topgan. Urug‘i ik- 
kita umg‘pallaga ega bo‘lgan o‘simliklar ikki umg‘pallali 
o‘simliklar deyiladi.
G‘o‘za chigit (urug‘)i ustidan qalin yog‘ochsimon qo- 
biq bilan o‘ralgan. Bu qobiq hujayralarida juda uzun tuklar, 
ya’ni tolalar joylashgan. Yog‘ochsimon qobiq ostida oq va

---

54-rasnu
Chigit: 1
- umumiy ko‘rinishi; 
2 -
ichki tuzilishi: 
a
- tuklari; 
b
- po‘sti; 
d
- murtagi; 
e
- urug‘pallasi
yupqa po‘st, uning ostida esa qat-qat bo4lib joylashgan ikki 
urug‘pallali murtak o‘mashgan (54-rasm).
Ikki urug‘pallaH o‘simliklar urug‘lari yer yuziga ikkita 
urug‘palla bargi bilan chiqadi.
Bir urug‘pallali o‘simliklaming 
urug4 i ikki urug‘pal- 
lali о4simliklamikidan keskin farq qiladi. Bir urug4pallali 
o4simliklaming urug4i urug4 po4sti, murtak (boshlang4ich il- 
dizcha, poyacha, kurtakcha va bitta urug4palla), endosperm- 
dan tashkil topgan. Ularga bug4doy, arpa, suli, makkajo4xori 
kabi o4simliklar kiradi.
Yer yuzida eng ko4p tarqalgan bir urug4pallali o4simlik- 
lardan biri bug4doydir. Bug4doyning urug4 (don)i cho4ziq 
shaklda. Uning sirti yupqa sariq po‘st bilan qoplangan. 
Bu po4st qo4shilib o4sgan ikkita qobiqdan iborat. Tashqisi 
meva qobig4i, ichkisi esa urug4 po4sti hisoblanadi. Bug4doy, 
arpa, javdar, suli, sholi, makkajo4xori kabi o4simliHaming 
urug4i don deb yuritiladi. Urug4ning aksariyat qismi 
endosperma - oziq moddalar to4plamini tashkil etuvchi 
hujayralardan iborat.