Botanika indd

Jag ‘-jag ‘ (achambiti) gulining formulasi:
Gk4Gt4Ch4+2U(2).
Izoh. 
Gulkosachabarg va gultojbarglari 4 tadan, bir- 
biri bilan qo‘shilmagan, changchilar 6 ta bo‘lib, ikki hal­
qada (birinchisida 4 tasi, ikkinchisida 2 tasi) o‘mashgan, 
urug‘chi 1 ta, lekin u ikkita urug‘chibarg (mevabarg)ning 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan.
2. 
Olxo'ri gulining formulasi -
GkjG^ChJJj.
Izoh. 
Gulkosachabargi va gultojbarglari 5 tadan, qo‘- 
shilmagan, changchilari soni cheksiz, urug‘chisi esa 1 ta.
3. 
Lola gulining formulasi -
Og3+3Ch3+3U(3).
Izoh. 
Oddiy gulqo‘rg‘on, gultoji 6 ta, ikki halqada (har 
bir halqada 3 tadan) o‘mashgan, changchilari 6 ta, ikki 
halqada o‘mashgan, urug‘chisi 1 ta, 3 ta urug‘chibargning 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan.
4. 
Sachratqi gulining formulasi -
Gk0Gt(5)Ch(5)U(2).
Izoh. 
Gulkosachabarglar rivojlanmagan, gultojbarglar
5 ta, bir-biri bilan qo‘shilgan, changchilari 5 ta, qo‘shilgan,
4-B iologiya, 6.
49

---

urug‘chisi 2 ta urug‘chibargning qo‘shilishidan hosil bo‘l- 
gan.
Xulosa qilib aytganda, gul o‘simliklaming jinsiy ko‘payish 
organi bo‘lib, gulband, gulo‘mi, gulqo‘rg‘on, changchi va 
urug‘chidan tashkil topgan. Gulning formulasiga qarab, 
o‘simlikning qaysi oilaga kirishini ham bilish mumkin.
©
1. Gul qanday qismlardan tashkil topgan?
2. Gulqo‘rg‘on deb nimaga aytiladi?
3. Changchi qanday qismlardan tuzilgan?
4. Urug‘chi qanday qismlardan tashkil topgan?
5. Oddiy va murakkab gulqo‘rg‘onning farqi nimada?
6
. Gul diagrammasi va gul formulasi qanday tuziladi?
21-§. GULLARNING XILMA-XILLIGI
Gullar bir jinsli yoki ikki jinsli bo‘ladi. Bitta gulda 
ham changchi, ham urug‘chi bo‘lsa, bunday gul