Botanika indd

42-§.  YO‘SINILAR  BO‘LIMI
Yo‘sinlaming  Yer  yuzida  20  000  dan  ortiq  turi  uchray- 
di.  Ular  asosan  semam  tuproqlarda  o‘sishga  moslashgan. 
Barcha  yuksak  o‘simliklar  kabi  ko‘payishi  jinsiy  va  jins- 
siz  bo‘g‘inlaming  gallanishi  bilan  amalga  oshadi.  Yuksak 
o‘simliklar  hayotida  jinssiz  (sporofit)  va  jinsiy  (gameto- 
fit)  bo‘g‘inlar  gallanadi.  Yo‘sinlar  hayotida  boshqa  yuksak 
o‘simliklardan  farq  qilib, jinsiy bo‘g‘in  ustunlik  qiladi.
Yo‘sinlar  yuksak  o‘simliklaming  eng  qadimiy  va  juda 
sodda  tuzilgan  vakillari  bo‘lib,  olimlaming  taxminicha, 
suvo‘tlardan  kelib  chiqqan.  Ulaming  bo‘yi  4-5  mm  dan 
40 sm gacha boradi. Ayrimlarining tanasi, xuddi suvo‘tlaming 
tanasiga  o‘xshash,  bargsimon  tallomdan  iborat.  Ko‘pchilik 
100

---

yo‘sinlar  poya-bargli  o‘simliklardir,  lekin  ulaming  ildizi 
bo‘lmaydi,  ular tuproqqa 
rizoidlar
 orqali birikib turadi.  Ildi­
zi  va  o‘tkazuvchi  sistemalari  yo‘qligi  bilan  yo‘sinlar  bosh­
qa  yuksak  o‘simliklardan  farq  qiladi  va  taraqqiyot bo‘yicha 
ulardan keyinda  turadi.
Yo‘sinlar sporalar bilan ko‘payadi. Ulaming jinsiy a’zolari 
tuban  o‘simliklardan  farq  qilib,  ko‘p  hujayrali  bo‘ladi.  Er- 
kaklik jinsiy  a’zosi