Bosimni o‘lchash va nazorat qilish haqida tushuncha


Qalqovichli difmanometrlar



Download 260,41 Kb.
bet5/6
Sana21.09.2021
Hajmi260,41 Kb.
#180715
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
8-Mavzu bosimni o’lchash usullari va asboblari. Reja-fayllar.org

Qalqovichli difmanometrlar. Qalqovichli difmanometrlarning ishlash prinsipi kosali manometrlarnikiga o‘xshash, ammo ularda bosimni o‘lchashda kosadagi suyuqlik sathining o‘zgarishi natijasida qalqovichning siljishidan foydalani­ladi. Uzatish qurilmasi yordamida qalkovichning siljishi strelkaga uzatiladi. Bular, ko‘pincha, bosimning o‘zgarishini o‘lchash uchun ishlatiladi.

4.4-rasmda qalqovichli difmanometr sxemasi ko‘rsatilgan. Katta bosim beriladigan idish musbat, kichik bosim beriladigan idish manfiy deyiladi. Musbat idishga R1 > R2 bosim berilganda undagi suyuklik sathi h2 ga pasayib, manfiy idishdagi sath h1 ga ko‘tariladi. R1R2 bosimlar ayirmasi suyuqlik ustunining h uzunligi orkali muvozanatlashadi:



h = h1 + h2. (5.16)

 

So‘nggi vaqtlargacha qalqovichli difmanometrlarda to‘ldiruvchi suyuqlik sifatida simob, vazelin moyi, shuningdek, transformator moyi ishlatilar edi, ammo hozir simobning zararliligi tufayli uning ishlatilishi keskin cheklangan, shuning uchun qalqovichli asboblar o‘rniga ko‘proq deformatsion asboblar ishlatilmoqda. Qalqovichli difmanometrlarning turli maqsadlarga mo‘ljallangan turli xillari chiqariladi. Simob bilan to‘ldirilgan difmanometrlar uchun bosim o‘zgarishini o‘lchash chegarasi 6,3 dan 25 MPa gacha, ortiqcha bosimni o‘lchash chegarasi esa 4 dan 40 MPa gacha. Moy bilan to‘ldirilgan difmanometrlar uchun bosim o‘zgarishini o‘lchash chegarasi 40 Pa dan 4 kPa ga­cha, statik ortiqcha bosimni o‘lchash chegarasi esa 0,25 MPa ga­cha. Texnik difmanometrlar 1 va 1,5 aniqlik klassida chiqariladi. Qalqovich yo‘li bosimning maksimal farqida difmanometrning barcha modifikatsiyalari uchun 30,5 mm ga teng.Ko‘rsatishlarni 50 m dan ortiq masofaga uzatish, zarur bo‘lganda, shuningdek, asboblar boshqarish (shchitlarida) o‘rnatilgan hollarda elektr va pnevmatik o‘zgartgichli va mos distansion uzatuvchisi bor difmanometrlar qo‘llaniladi. Mamlakat sanoati DP tipdagi ko‘rsatuvchi va o‘zi yozar qalqovichli difmanometrlar chiqaradi. Etti tip-o‘lchamli almashtiriladigan idishlar chiqariladi, ular 25 MPa gacha statik bosimda 6,3 kPa (630 kgk/sm2) dan 0,1 MPa (1 kgk/sm2) gacha bo‘lgan bosimlar farqini o‘lchaydi. Asboblarning xatoliklari chegarasi o‘lchash diapazonining ±2% dan oshmaydi. Ko‘rsatuvchi qalqovichli difmanometrlar signalizatsiyasi (DP-778) va unifikatsiyalangan pnevmatik signal (DP-787) olish uchun qo‘shimcha qurilmaga ega bo‘lishi mumkin. Sarfni o‘lchash uchun mo‘ljallangan qo‘rsatuvchi va o‘zi yozar difmanometrlar yig‘indi sarf ko‘rsatishini olish uchun ichiga o‘rnatilgan indikatorga ega bo‘lishi mumkin (DP-781R, DP-712R). Qo‘ng‘iroqli asboblardan kichik bosimlarni va bosimlar siyraklanishini (naporomerlar, tyagomerlar) o‘lchashda hamda differensial manometrlar sifatida foydalaniladi. Qo‘ng‘iroqli manometrlarda bosimning o‘zgarishi ∆R=R1-R2 bilan paydo bo‘ladigan sathlar farqi N suyuqlikka qisman botirilgan qo‘ng‘iroq holati balandligi bo‘yicha aniqlanadi. Qolqovich siljishi doim N dan kichik bo‘lgan qalqovichli manometrlardan farqli o‘laroq, qo‘ng‘iroqli asboblarda qo‘ng‘iroq siljishi N dan katta, shu tufayli ular bosimning o‘zgarishiga sezgir. Sodda qo‘ng‘iroqli manometrlarda bosim o‘zgarishi qo‘ng‘iroqning botish chuqurligi o‘zgarganda gidrostatik usul bilan muvozanatlashtiriladi. Qo‘ng‘iroqli manometrning prinsipial sxemasi 4.5-rasmda keltirilgan. Idish 1 da joylashgan suyuqlikka qo‘ng‘iroq 2 botirilgan. Naycha 3 orqali qo‘ng‘iroq ostiga o‘lchanayotgan bosim R1 beriladi, qo‘ng‘iroq ustidagi fazoga atmosfera bosimi R2 beriladi.Bosimlar ayirmasi ∆R = R1R2 ta’sirida qo‘ng‘iroqni yuqoriga siljitadigan kuch paydo bo‘ladi. Qo‘ng‘iroq siljishi bilan bosimlar farqi orasida bir qiymatli munosabat olish uchun qo‘ng‘iroq siljishiga funksional bog‘langan o‘zgaruvchi aks ta’sir etuvchi kuch zarur. Buning uchun arximed kuchidan, yukdan yoki prujinadan foydalaniladi. Eng sodda hol — qalin devorli qo‘ng‘iroqdan foydalanish (arximed kuchi bilan muvozanatlashtirish). Unda R1 bosim ortganda qo‘ng‘iroq unga ta’­sir etuvchi kuch yuqoriga turtayotgan kuch bilan muvozanatlashguncha ko‘tariladi.  Shu aylantiruvchi moment tufayli halqa tayanch nuqtasi atrofida soat strelkasi yo‘nalishida aylanadi. Halqaning burilishi teskari ta’sirli moment hosil qiladi:
bu erda G—yukning og‘irlik kuchi; a— yukning og‘irlik markazi va tayanch nuqtasi orasidagi masofa; φ—halqaning burilish burchagi.

Halqa muvozanat holatida to‘xtaganda ikkala moment ham muvozanatlashadi (Mayl = Mtes):


halqaning burilish burchagi va bosimlar farqi o‘rtasidagi nisbat kelib chiqadi:Og‘irlik kuchi va halqaning geometrik hajmi o‘zgarmas bo‘lgani uchun 4.31-tenglamani quyidagi shaklda yozish mumkin:O‘lchanayotgan bosim (yoki bosimlar farqi) halqaning buri­lish burchagi sinusiga proporsional. SHuning uchun asbob shkalasi ravon emas. Ravon shkalaga ega bo‘lish uchun, halqaga qiya tekislangan lekalo biriktiriladi. Lekalo bo‘yicha asboblarning strelkasi yoki qalamiga ulangan rolik siljiydi. Asboblar ko‘rsatuvchi, o‘ziyozar va ko‘rsatishlarni masofaga uzatuvchi qilib tayyorlanadi. O‘lchashning eng yuqori chegarasi halqa hajmi va suyuqlik zichligiga bog‘liq. O‘lchash chegaralari G yukning og‘irligiga qarab o‘zgarishi mumkin. Halqali difmanometrlar 250 Pa dan 1,6 kPa gacha bo‘lgan bosimlar farqi va muhitdagi 25 kPa dan 0,1 mPa gacha bo‘lgan bosimlarni o‘lchashga mo‘ljallanadi. Asboblarning aniqlik klassi 1 va 1,5.Halqali asboblarning qalqovichli va qo‘ng‘iroqli asboblardan afzalligi—uzatish mexanizmdagi zichlantiruvchi Kurilmalarning yo‘qligi va asbobning sezgir elementi suyuqlik zichligiga bog‘liq emasligidadir. Halqali asboblarning kamchiligi—asbobni muhitga tutashtiruvchi naychalarning mavjudligidadir. Bu naychalar o‘lchash paytida ko‘shimcha xatolar paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Yuqorida ko‘rilgan suyuqlikli manometrlarning va difmanometrlarning ustunligi ularning soddaligi va katta aniqlikda o‘lchashda ishonchliligidadir.

 


Download 260,41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish