Boshqaruv psixologiyasi

gender menejment
– bu xotin-qizlar va erkaklar uchun teng 
imkoniyatlar sharoitida shaxsning o„z psixologik jinsi xususiyatlarini anglagani 
holda atrofdagilarni o„ziga qaratish, ularni o„zidagi qobiliyatga ishontirish va 
o„ziga nisbatan xayrixohligini oshirishga qaratilgan muomala strategiyalaridan 
bo„lib, bunday xususiyatlarni inobatga olgan boshqaruv faoliyatiga o„qitish tizimi 
samarali hisoblanadi.
Shunday 
qilib, 
o„tkazilgan 
barcha 
tadqiqotlarimiz 
xotin-qizlar 
boshqaruvining menejmentda samarali ekanligini ko„proq isbot qiladi va bunda 

---

198 
ayol tabiatiga xos bo„lgan jihatlar muayyan ijobiy rol o„ynashi o„z isbotini topdi. 
Xotin-qizlarni boshqaruv va rahbarlik faoliyatiga o„qitish tizimida biz qo„lga 
kiritgan barcha empirik natijalarni albatta inobatga olish va ularni samarali 
iqtisodiy faoliyatini taʼminlashga erishish lozim.
71
Gender-menejmentdagi o„ziga xos holatlar
Rahbarlik va boshqaruv jarayonlariga aralashib qolgan xotin-qizlar uchun 
yana bir ish strateriyasi va taktikasi mavjudki, tokenlar o„zlari uchun unchalik 
maʼqul bo„lmagan holatlarini “taassurot qoldiruvchi menejment” (впечатляющий 
менеджмент) orqali to„g„rilashga urinadilar. Bu – shunday qobiliyatki, ayol 
so„zlar, iboralar, harakatlar va qarashlar orqali o„zi to„g„risida yaxshi taassurot 
qoldirishga urinadi va shu orqali o„zgalarga, birinchi navbatda, erkaklarga taʼsir 
ko„rsata oladi (Riordan et al., 1994).
Bu kabi menejmentning yaqqol ko„rinishlaridan biri ingratsiatsiya (Wayne et 
al., 1994)dir. Bu tushuncha yoki ibora dastlab E. Djons tomonidan kiritilgan bo„lib, 
uning nazariy jihatlari R. Layden va T. Mitchellar tomonidan asoslangan edi. 
Mohiyati shundan iboratki, inson boshqalarga yoqish uchun, o„z fikr va istaklarini 
o„zgalarga yetkazish uchun o„zini yoqimli, yoqimtoy qilib ko„rsata oladi va u 
orqali sherigining mehriga, simpatiyasiga, yaʼni, ijobiy munosabatiga sazovor 
bo„ladi. Fanda aynan shu yo„l bilan hamkasblari yoki muloqotdagi sheriklarida 
o„ziga nisbatan ijobiy munosabatga sazovor bo„lgan shaxsni ingratsiator, 
ingratsiatsiya obʼektini esa – mo„ljal (mishenь) deb ataladi. Аmaliyotda jamoaning 
yetakchisi ham, unga ergashganlar ham baʼzan ingratsiator rolida bo„lishi mumkin.
E. Djons va T. Pittmenlar empirik tadqiqotlari natijasida ingratsion 
strategiyaning to„rt tipini aniqladilar:
1)