Boshqaruv hisobi

IZOHLI LUG‘AT (GLOSSARIY)

A


Absorption costing – to‘liq xarajatlar hisobi tizimi. Mahsulot tannarxiga barcha bevosita ishlab chiqarish va bilvosita ishlab chiqarish xarajatlari qamrab olinadi va shunga binoan mahsulot tannarxi kalkulatsiya qilinadi. Buxgalteriya hisobiga oid bir qator adabiyotlarda “Full absorption costing” yoki “Total absorption costing” nomlari bilan ham ishlatiladi.


Account – schet. Buxgalteriya hisobida ma’lumotlarni yig‘ish, saqlashning asosiy birligi. Xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘zlarining har bir aktivlari turlari, majburiyatlari va shaxsiy kapitallari kirim va chiqimlari hisobini alohida schyotlarda yuritishadi.


Account balance – schotlar bo‘yicha qoldiq (saldo). Alohida olingan schotning debeti va krediti bo‘yicha barcha yozuvlarning summasidagi farqlar sifatida aniqlanadi.


Accounting – buxgalteriya hisobi. Lekin, ushbu termin aynan ana shu buxgalteriya hisobi terminiga nisbatan ancha keng ma’noni bildiradi. Ushbu tushuncha har bir xo‘jalik yurituvchi subyekt darajasida barcha boshqaruv funksiyalarini, ya’ni buxgalteriya hisobini tashkil qilish va yuritishni, rejalashtirish va nazorat qilishni, xo‘jalik faoliyatni tahlil qilishni o‘z ichiga oladi. Chet davlatlarda ushbu terminning zamonaviy ta’rifi mustaqil ravishda ishlayotgan korxonalar haqida iqtisodiy qarorlarni qabul qilish uchun o‘lchashni, qayta ishlashni, umumlashtirishni va moliyaviy ma’lumotlarni uzatishni amalga oshiradigan axborotlar tizimi shaklida qaraladi.
Accounting cycle – hisob sikli. Buxgalteriya faoliyatining barcha bosqichlari, ya’ni dastlabki hujjatlardan tortib, to moliyaviy hisobotlarni tayyorlashgacha va hisobot davrining yopilishigacha o‘z ichiga qamrab oladi. Boshqacha aytiladigan bo‘lsa, xo‘jalik operatsiyalari to‘g‘risidagi eng dastlabki ma’lumotlarni jurnallarga yozish, Bosh kitobga jurnaldan o‘tkazmalarni yopadigan yozuvlarni ko‘chirish, dastlabki balansni tayyorlash, to‘g‘rilangan yozuvlarni ko‘chirish va to‘g‘rilangan sinov balansini va shu asosida moliyaviy hisobotni tayyorlash.