Boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Mijoz-server
Markaziy boshqariladigan tarmoqlarda (ularni ko‘pincha ajratilgan serverli deb 
atashadi.) kompyuterlardan (Serverlardan) bittasi barcha ishchi stansiyalarni ishlatishi 
uchun mo‘ljallangan jarayonlarni amalgam oshiradi, ishchi stansiyalrining o‘zaro harakatini 
va boshqa bir qator server vazifalarini bajaradi. 
Ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida mijoz u yoki bu jarayonlarni: faylni o‘qish, 
qiymatlar bazasidan ma’lumotlarni qidirish, faylni bosish va h.k bajarish uchun serverga 
so‘rovni shaklantirish mumkin. 
  Server mijozdan kelgan so‘rovni bajaradi. So‘rovni bajarish natijalari mijozga 
uzatiladi. Server umimiy faoydalaniladigan ma’lumotlarning saqlanishini ta’minlaydi, bu 
ma’lumotlarga murojat qilishni tashkil etadi va ma’lumotlarni mijozga uzatadi.
  Mijoz olingan ma’lumotlarni qayta ishlaydi va qayta ishlash natijalarini foydalanuvchi 
uchun qulay ko‘rinishda tasvirlaydi. Ma’lumotlarni qayta ishlash serverda ham bajarilishi 
mumkin. 

---

11
  Serverni faqat ma’lumotlarni tashkil etish, saqlash va mijozlarga kerakli ma’lumotlarni 
berish jarayonlarini bajaradigan tizimlar “File Server” tizimi nomiga ega: Serverda saqlash 
bilan bir qatorda ma’lumotlarni mazmunli qayta ishlash  ham bajariladigan tizimlarni esa 
“Mijoz - Server” tizmlari deb atash qabul qilingan.
  Yani ”mijoz server” tizimida server aktiv rol o‘ynaydi: u so‘rovga butun faylni 
oddiygina berib qolmasdan, balki ma’lumotlarni oldindan qayta ishlash va mijozga, yoki 
masalaning echilgan natijalarini, yoki faylning, aynan mojozni qiziqtirgan va mijoz uchun 
tasvirlash qulay bo‘lgan tanlab olingan yozuvlarni berishi mumkin. Bunday tehnologiya 
boshqa hamma narsalardan tashqari tarmoq aloqa kanallarining kam yuklanishiga imkon 
beradi.
  “File Server” texnologiyasi bo‘yicha ishlaydigan serverning o‘zini fayl-server, “mizoj 
server” texnologiyasi bo‘yicha ishlaydigan severning o‘zini esa ilova – server deb ataladi.
  Ajratilgan serverli local hisoblash tarmoqlarining afzalliklari:
•  Ishchi stansiyalarning sonini cheklashning yuqligi;
•  Bir darajali tarmoqlarga nisbatan boshqarishning oddiyligi;
•  Yuqori  tezkorlik;
•  Ma’lumotlarini himoya qilishning ishonchli tizimi;
Ajratilgan serverli local hisoblash tarmoqlarining kamchiliklari:
•  Bitta yoki bir nechta kompyuterlarni server uchun ajratilganligi yuqori narhliligi;
•  Tarmoqning tezligi va ishonchliligining serverga bogliqligi;
•  Bir darajali tarmoqqa nisbatan kam moslanuvchanligi.
Ajratilgan serverli tarmoqlar juda keng tarqalgan hisoblanadi. Bunday tarmoqlar 
uchun operatsion tizimlarga misollar Nowell Netware, Ms Lan Manager, IBM.