Boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish

 
 

---

36 
4 – MA’RUZA 
TARMOQ POG’ONASI. OLDINDAN ALOQA O’RNATISHGA 
ASOSLANGAN VA OLDINDAN ALOQA O’RNATISHGA 
ASOSLANMAGAN ALOQA USULLARI, MA’LUMOTLARNI 
MARSHRUTLASH USULLARI. 
 
Reja 
1. Marshrutizatorlarning asosiy tavsifi. 
2.Marshrutizatorlarning qo‘llash soshasi bo‘yicha klassifikatsiyasi. 
3. Marshrutizatorlarning asosiy texnik tavsifi. 
4. Marshrutlash protokollari.. 
5. IP tarmog‘ida adreslash. IP protokoli. 
6. IP tarmog‘ida marshrutizatsiya bayonnomalari.
MARSHRUTIZATORLARNING ASOSIY VAZIFASI 
Har bir port bo‘yicha qabul qilinadigan va buferlanadigan tarmoq protokollari paketining 
sarlavshasini o‘qish va uning tarmoq adresi bo‘yicha paketni keyingi marshrutini kuzatish 
shaqida qaror qabul qilishdan iborat. 
2. Marshrutizatorlar OSI modelining darajalariga mos ravishda uch gurushga bo‘linadi: - 
Marshrutizatsiya jadvalini tuzish va kirish; portlar bo‘yicha ma’lumotlarni tuzish; portlar 
bo‘yicha ma’lumotlarni taqsimlash (rasm 10.1). 
Uzatish mushitidagi fizik interfeys, tarmoqqa ulangan qurilma kabi marshrutizatorning quyi 
darajasida elektr signallarini moslashishini, chiziqli va logik kodlashtirishlarni ta’minlaydi. 
Global tarmoqqa ulanadigan interfeyslarni marshrutizatorlarda ishlash mumkin bo‘lgan kanal 
darajasidagi turli protokollarni fizik darajadagi standart aniqlab beradi. Lokal tarmoqning 
texnologiyasida fizik darajaning shaxsiy standartida ishlaydi, shuning uchun u kanal va fizik 
darajalarining birikmasini (sochetaniye) taqdim etadi va OS texnologiya nomi bilan yuritiladi, 
global va lokal tarmoqning interfeyslarining farqi sham ana shunda. Marshrutizator interfeyslari 
bitli signallarni tashkil etish, kadrni qabul qilish, uning nazorat summasini shisoblash, yuqori 
darajaga ma’lumotlarni uzatish va tarmoqqa kirishga ruxsat olishgacha fizik va kanal darajadagi 
vazifalarni bajaradi. Marshrutizator portiga kelib tushgan kadrlar fizik va kanal darajasidagi mos 
bayonnomalari bilan qayta ishlangandan keyin kanal darajasidagi sarlavshadan bo‘shatiladi. 
Ma’lumotlar maydonidan chiqarilgan kadr paketlari tarmoq bayonnoma moduliga uzatiladi. 
Paketlarni o‘ta intensiv kirishida paketlar navbat kutishga olib keladi. Marshrutizatorlarning 
dasturiy ta’minoti ularning kelib tushayotgan paketlarni navbatma – navbat uzatilishini 
ta’minlaydi. Konsentratorlar yoki xab, yoki takrorlovchi deb nom olgan bu qurilma lokal global 

---

37 
tarmoqlarda keng ishlatiladi. Konsentrator tarmoqning aloshida fizik segmentlarini yagona 
taqsimlovchi mushitga ulaydi. Enthervet, Token Ring, FDDI va 100 VGANYHAN 
texnologiyalari o‘z konsentratorlarini ishlab chiqadi. Shar bir konsentrator o‘zi quvvatlagan 
texnologiya protokollariga mos ravishda asosiy funksiyalarni bajaradi. Bu funksiyalar 
sinchkovlik bilan texnologiya standartlarida aniqlangan bo‘lsada, ularni bajarishda turli ishlab 
chiqaruvchilarning vazifalari portlarning soniga, birnecha turdagi kabellarni quvvatlashiga ko‘ra 
farq qiladi. Enthervet texnologiyasidagi qurilma koaksial kabelli fizik sigmentlarni ulaydi va ular 
o‘z funksiyasiga ko‘ra portning kirishidan olingan port signallarini takrorlaydi va «takrorlovchi» 
nomiga ega bo‘ldi. Koaksial kabel asosidagi ikki portli takrorlovchilar faqatgina ikkita kabel 
sigmentini ulaydi. Enthervetning ko‘p portli qo‘sh o‘ram asosida tayyorlangan takrorlovchilar 
konsentratorlar yoki xab deb nom oldi. Ko‘p portli Enthervet takrorlovchi – konsentratorini 4 
xablarni ishlatilishiga ko‘ra turlicha talqin qilish mumkin. Ko‘pchilik modellarda barcha portlar 
yagona takrorlovchi blok bilan ulandi. Takrorlovchilarning boshqa modellarida esa bir necha 
portlar uchun o‘zining takrorlash bloki.