Boshqaruv hamda pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirish instituti

Nazorat savollari 
1.
SISD arxitekturasi
 
2.
SIMD arxitekturasi
 
3. 
MISD arxitekturasi 
4. MIMD arxitekturasi
 

---

87 
15-Ma’ruza. Parallel hisoblash tizimlari konverli hisoblash superskalyar 
hisoblashlar Hyper threading texnologiyasi 
 
Reja: 
1.
Parallel hisoblash tizimlari 
2.
Konverli hisoblash 
3.
Superskalyar hisoblashlar 
4.
Hyper threading texnologiyasi 
Tayanch iboralar:
konveyer, super konveyer, markaziy protsessor, 
arifmetik-mantiqiy qurilma. 
Parallel hisoblash ning bir turi hisoblash bu erda ko'plab hisob-kitoblar yoki 
bajarilish jarayonlar bir vaqtning o'zida amalga oshiriladi. Katta muammolarni 
ko'pincha kichikroq muammolarga bo'lish mumkin, keyinchalik ularni bir vaqtning 
o'zida hal qilish mumkin. Parallel hisoblashning bir necha xil shakllari mavjud: bit 
darajali, ko'rsatma darajasi, ma'lumotlarva vazifa parallelligi. Parallelizm uzoq 
vaqtdan beri ishlatilgan yuqori samarali hisoblash, ammo jismoniy cheklovlarning 
oldini olish tufayli keng qiziqish uyg'otdi chastota miqyosi. So'nggi yillarda 
kompyuterlar tomonidan elektr energiyasini iste'mol qilish (va natijada issiqlik 
ishlab chiqarish) tashvishga solmoqda. parallel hisoblash inverktiv paradigma 
bo'ldi kompyuter arxitekturasishaklida, asosan ko'p yadroli protsessorlar. 
Parallel hisoblash bilan chambarchas bog'liq bir vaqtda hisoblash- ular tez-
tez birgalikda ishlatiladi va ko'pincha bir-biriga qarama-qarshi bo'lib turadi, garchi 
ikkalasi bir-biridan farq qiladi: bir-biriga o'xshashliksiz parallellik bo'lishi mumkin 
(masalan, bit darajasidagi parallellik) va parallelliksiz bir vaqtda (masalan, 
tomonidan ko'p vazifalarni bajarish kabi) vaqtni taqsimlash bitta yadroli 
protsessorda). Parallel hisoblashda hisoblash vazifasi odatda mustaqil ravishda 
qayta ishlanishi mumkin bo'lgan va natijalari tugagandan so'ng birlashtiriladigan 
bir nechta, ko'pincha juda o'xshash kichik vazifalarga bo'linadi. Aksincha, bir 
vaqtda hisoblashda turli jarayonlar ko'pincha tegishli vazifalarni hal qilmaydi; ular 
qilganda, odatdagidek tarqatilgan hisoblash, alohida vazifalar har xil xarakterga 

---

88 
ega bo'lishi mumkin va ko'pincha ba'zi birlarini talab qiladi jarayonlararo aloqa ijro 
paytida.