Bоshlang‘ich ta’lim mеtоdikasi kafеdrasi оna tili nazariyasi va amaliyoti

6-tarqatma material.
Quyidagi taqlid so‘zlarni guruhlarga ajrating.
gumbur-gumbur, dup-dup, duk-duk, shiq-shiq, qiy-chuv, taq-tuq, g‘arch-g‘urch, inga-inga, pix-pix, qult-qult, qilpang-qilpang, salang-salang, g‘ivir-g‘ivir, dik-dik, lik-lik, hilp-hilp, duv-duv, pir-pir, lang, dang, hil-hil kabi


MAVZUGA OID MASHQLAR
1-mashq. O‘qing. Gaplar tarkibidagi ko‘makchilarni aniqlang.
1. Kun botishda anhor bo‘yida salqin nam havo yutib o‘tirishning gashti-safosiga nima yetsin! (H.G‘.) 2. Mana bir qish kechasi qanday dahshatli qo‘rquv, tahlika ostida bu uyga kirib, Yo‘lchi bilan bir necha minutgina so‘zlashishga jur'at qilgan edi! (O.) 3. Qishlog‘ida, shunday uylarining ichida, toqiga yopishtirib qaldirg‘och uya solgan edi. (O‘.H.) 4. Qayoqdan qayoqqa mashina, ot-arava ovora, odam ovora qilib paxta tashigandan ko‘ra yonginangda hammasi ro‘yobga chiqqaniga nima yetsin.(J.Abd.) 5. Mana shu kundan boshlab, Yo‘lchi shu qizning asiri, maftuni bo‘ldi.(O.) 6. Odamlar, o‘g‘ri devorni qachon va qanday asbob bilan teshgani, ho‘kizni qaysi tomonga olib ketgani, uni qaysi bozorda sotishi mumkin ekanligi to‘g‘risida bahslasha-bahslasha tarqaldi
2-mashq. Quyidagi gaplar tarkibidagi ko‘makchilarning qaysi kelishik qo‘shimchalari o‘rnida almashib kelishi mumkinligini aniqlab yozing.
N a m u n a : qalam bilan – qalamda.

1. Quvonchim olamga sig‘maydi, ikki yil bo‘yi aka-ukaday bo‘lib qolgan o‘rtoqlarim bilan ajralish juda qiyin. (G‘.G‘.) 2. – Sadag‘asi ketay, - kampir xaltani ushlagisi kelmay, qo‘l uchi bilan tutib gapirdi, - koyib nima qilar edi, bechora. (O.) 3. – Ertaga hammamiz botir qiz Shura uchun normani ikki hissa ortiq bajaramiz, nima deysizlar? (O.) 4. Stansiyagacha qancha yo‘l bosib, undan keyin poezd kutib vaqt o‘tkazgandan ko‘ra, avtobus bilan to‘ppa-to‘g‘ri shaharga g‘izillab borib kelaverishga nima yetsin! (J.Abd.) 5. Shu hafta ichi Mirhaydar kim kelsa, hovlidagi tutdan bir tovoq olib kelsin, deb Boytevatga tayinlagan edi

3-mashq. Yuklamalarni ma'no turlariga ko‘ra guruhlarga ajratib yozing.

1. Omonmisiz, aka, bugun quyosh qayoqdan chiqdi, deb tursam, sizning kelishingiz ekan-da. (T.M.) 2. Rosti bilan shunday dedimi? Adabiyotdan ham a'lo baho olgan edi-ku.(A.Q.) 3. U faqat bir narsaga idrok etdi – otasining hukmi mutloq to‘g‘ri! (T.M.) 4. Xuddi ana shu yili ... Qimmatxon ismli qiz “Keling, yong‘oqshunos!” deb kuldi. (Sh.) 5. Ayni yig‘im-terim vaqtida sayling nimasi? (G‘.G‘.) 6. Ayb kimdaligini o‘tgan uchrashuvimiz-dayoq sezganman. (T.M.) (S.Ahm.) 7. Kim yo‘qlashi mumkin? Yakshanbadan boshqa kunlarda bu yerga hatto Azroyil ham kiritilmaydi-ku? (T.M.)

8. Ammo shu zahoti o‘ziga dalda berib: - O‘qishi tugamagandir, - deya pichirladi Saylixon. (S.An.) 9. Saylov natijasini eng avval Hojimurod bilgan. Ammo u na telefon qiladi, na qorasini ko‘rsatadi. (S.Ahm.)
10. Sog‘ bo‘lganda qanday, naq to‘lishib Rustami Doston bo‘lib ketgan. (S.Ahm.