Bоshlang‘ich ta’lim mеtоdikasi kafеdrasi оna tili nazariyasi va amaliyoti

4-mashq. Yordamchi so‘zlarni aniqlab, to‘liq tahlil qilib yozing.

1. Otasi bu ishni xuddi bilganday qilgan ekan, chunki to‘y bo‘lib, karnay-surnay sadolari tinmasdanoq olamdan o‘tdi. (O.Yo.) 2. Rasul Olloyorovich ham garchi ko‘rinishdan xotirjam bo‘lsa-da, xayolida boshqa rejalar tuzayotgani shundoq ko‘zidan bilinib turardi. (O‘.Usm.) 3. Odamlarning qorasi ko‘rinar, lekin ular ham ko‘z oldini to‘sgan rang-barang narsalar orasida xayolday dam erib, dam ko‘rinib turardilar. (J.Abd.) 4. Axir bu qizlar urush yillarida og‘alari o‘rnini egallab, dalada va qurilishlardaqanday mo‘jizalar ko‘rsatishdi. (O.) 5. U o‘zini yo‘qotib, shu qadar ayanchli bo‘lib ko‘rindiki, Foma to‘xtab qoldi-da, kuchli odamdlar singari uni avaylab bag‘riga bosdi. (M.G.) 6. Ayvondagi o‘choq oldida o‘tirgan ayol o‘rnidan turdi-da, hovliga yuz o‘girdi. (P.T.) 7. Kelaman deb va'da berishga bergan edi-yu, oradan to‘rt kun o‘tgan bo‘lsa hamki, qo‘li tegib kelolgani yo‘q.

5-mashq. O‘qing. Gaplar tarkibidagi yuklamalarni toping.

1. Qarindosh qancha uzoqda bo‘lmasin, xuddi tog‘dan esgan shamolday yuragingning bir chekkasini yashnatib turadi. (O.) 2. Nahotki shunday g‘o‘za yovvoyi urug‘ ishtirokida yetishtirilgan bo‘lsa?! Nahotki! Axir, bu olamshumul yangilik bo‘ladi-ku! (O‘.Usm.) 3. Qani, ayting-chi, onasining dardli hayotini ko‘rib ulg‘aygan odam ayolga qo‘l ko‘tarishi yoki haqorat qilishi mumkinmi? (T.Malik) 4. Chakkasida gul, qachon qaramang, bog‘ga oro berib yuradigan ko‘ngilchan, kamsuqum kishi-ya? (S.Anorboev) 5. Nimaga yo‘qlagamni bilarsiz-a, hofiz? (T.Malik) 6. Nega desang, maslahatgo‘ylik oson narsa-da; tili qimirlaydi, xolos.(O.) 7. O‘ldi demoq mumkin emas, axir uning o‘zi-ku, Tug‘ilgandir inson uchun hayotning o‘zi bo‘lib. (S.Z.

6-mashq. Yuklamalarni ma'no turlariga ko‘ra guruhlarga ajratib yozing.

1. Omonmisiz, aka, bugun quyosh qayoqdan chiqdi, deb tursam, sizning kelishingiz ekan-da. (T.M.) 2. Rosti bilan shunday dedimi? Adabiyotdan ham a'lo baho olgan edi-ku.(A.Q.) 3. U faqat bir narsaga idrok etdi – otasining hukmi mutloq to‘g‘ri! (T.M.) 4. Xuddi ana shu yili ... Qimmatxon ismli qiz “Keling, yong‘oqshunos!” deb kuldi. (Sh.) 5. Ayni yig‘im-terim vaqtida sayling nimasi? (G‘.G‘.) 6. Ayb kimdaligini o‘tgan uchrashuvimiz-dayoq sezganman. (T.M.) (S.Ahm.) 7. Kim yo‘qlashi mumkin? Yakshanbadan boshqa kunlarda bu yerga hatto Azroyil ham kiritilmaydi-ku? (T.M.)

8. Ammo shu zahoti o‘ziga dalda berib: - O‘qishi tugamagandir, - deya pichirladi Saylixon. (S.An.) 9. Saylov natijasini eng avval Hojimurod bilgan. Ammo u na telefon qiladi, na qorasini ko‘rsatadi. (S.Ahm.)
10. Sog‘ bo‘lganda qanday, naq to‘lishib Rustami Doston bo‘lib ketgan. (S.Ahm.