Bоshlang‘ich ta’lim mеtоdikasi kafеdrasi оna tili nazariyasi va amaliyoti

3-mashq. So‘zlarni qo‘shish va bog‘lash yordamida yasalgan so‘zlarni aniqlab, yozing.

1. Ma'lum bo‘ldikim, siz janob bu xususda biz bilan hamfikrsiz? (O.)

2. Ertasiga uni Beshqayrag‘och tomonlarga olib boradigan.(P.Q.) 3. Qorasuv tomonda bitta Tulemas degan ariq bor ekan.(P.Q.) 4. ... u tabiatan darveshsifat edi.(O.) 5. Ustidagi to‘q qizil, zarrin to‘ni yiltirar, qo‘lidagi uzun aso dastasiga qadalgan qimmatbaho toshlar qorong‘i kechadagi yulduzlardek charaqlar edi.(M.Osim) 6. Shu kuni tasodifan daladan erta qaytgan, tomorqada makkajo‘xori chopiq qilayotgan edi. (S.Anorboev) 7. U signal yuqoridagi fikrimizga asosan signaloldi va signalorti signallarga parchalanadi. (To‘xtamish, Hakimbek) 8. Ekkan sabzi-piyozlarimni necha bor shudgor qilib ketgan tumshug‘ing qurg‘urlar.(S.Anorboev) 9. Qosh-qovog‘i uyulib, basharasidan zahar tomib turardi.(J.Abd.) 10. Atlas bo‘lganda ham qanaqa atlas deng, xuddi Boltaboyning ko‘nglidagi sakkiztepki...(G‘.G‘.)
4-mashq. O‘qing. Gaplar tarkibidagi yasama so‘zlarni aniqlang.
1. Davolovchi vrach Latofatning hampalatasini emlash bahonasida olib chiqib ketdi.(T.Malik) 2. U kuni bo‘yi goh kutubxonada, goh hujrasida mutolaadan bosh ko‘tarmay o‘tiradi, oqshom tushib, qosh qoraya boshlagach, adog‘siz bog‘ sahnida xayolkash kezib, horg‘inlikni butkul unutadi. (X.Sultonov) 3. Aql tabiatning insonga bebaho in'omiki, u bilan hayotning hamma chigalliklari yechiladi.(Gippokrat) 4. U shunday xayollar bilan band ekan, pastki so‘qmoqda giyoh shitirlagandek bo‘ldi. (S.Ahm.)
5. ...bu do‘stlik ota-onalarini ham munosabatdor qilgan edi.(A.Q.) 6. Uning gapi Nurmat tog‘aning qulog‘iga kirmaydi, boshi g‘uvillab, ko‘zlari tinib, holsizlanib kursiga o‘tirib qoladi.(S.Ahm.) 7. U Salimxonning so‘ziga e'tibor bermay, ijroqo‘m kotibiga gap ma'qullashda davom etdi.(A.Q.)
SAVOL-JAVOB ASOSIDA TALABALAR BILIMINI ANIQLASH VA MUSTAHKAMLASH:
1.Morfema deb nimaga aytiladi?
2.Morfemaning qanday turlari bor?
3.Qo‘shimcha morfemaning turlarini ayting.
4.Yetakchi morfema deb nimaga aytiladi?
5.Qo‘shimchalardagi omonimlik,sinonimlik,antonimlik,ko‘p ma'nolilik haqida gapirib bering.
6. So`z yasalishi nima?
7. So`z yasalishi tilshunоslikning qaysi sоhalari bilan alоqadоr?.
8.So`z yasashning diaхrоnik aspеktlari qaysilar?
9.So`z yasash qanday sinхrоnik asоslarga ega?
10.Yasama so`z nima?
11.Yasama so`z tiplari qaysilar?
12.Kоmpоzitsiya nima?
13.So`zning bоshqa turkumga ko`chishi qanday nоmlanadi?