Boshlang`ich sinfda axborot texnologiyalari

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasiga ilovalar namunasi
SLAYDLARNI YaRATISH
Ishni boshlash oldidan MSOfficening ilovasi PowerPointni standart tarzda ishga tushirish zarur (masalalar panelidagi Pusk tugmasi, Bosh menyu ro’yxatidan Programmы ni tanlash va Microsoft PowerPoint punktida sichqonchani chap klavishi bilan chertish (bosish kerak). Ishni davom ettirish uchun o’rgatuvchi dasturni (prezentatsiya asosida) yaratishning ushbu variantlari­dan birini tanlash kerak: Master avtosodedjaniya, SHablon prezentatsii (oformlenie) yoki Pustaya (novaya) prezentatsiya [1]. Oxirgi 2 variantdan birini tanlash maºsadga muvofiºdir. Bunda quyidagini hisobga olish lozim. SHablon prezentatsii (oformleniya) tanlanganida hamma slaydlarni taxt qilishning tayyor shablonlaridan birini tanlash imkoniyati paydo bo’ladi (16-rasm).

16-rasm. Slaydlarni tanlangan shablon bo’yicha
Agar Pustaya (novaya) prezentatsiya tugmasini faollashtirilsa, u holda har slaydning (kadrning) rangli bezalishi turlicha bo’lishi mumkin va u gorizontal menyu Format – TSvetovaya sxema slayda va Forma – Fon ningtugmalari yordamida yoki kontekst menyusi (Fon, TSvetovaya sxema slayda) tugmalari (sichqonchaning o’ng klavishi) yordamida o’rnatiladi (17-rasm).

17-rasm. Slaydlar fonini gorizontal menyu va kontekstli menyu yordamida o’rnatilishiga doir misolar

Alohida slaydlarni yaratish mos ravishda yaratilgan pedagogik stsenariy bo’yicha amalga oshiriladi. Slaydning turi kadrning blankiga mos bo’ladi. Prezentatsiya shabloni tanlanganidan keyin yoki Pustaya (novaya) prezentatsiya tugmasi tanlanganidan keyin darhol dialog oynasida Sozdatь slayd (Razmetka slayda) ekranga chiqariladi. Bu oyna yordamida navbatdagi slayd uchun avtorazmetka tipi, ya’ni slaydning maketi, rejasi, strukturaviy joylashish sxemasi o’rnatiladi (18-rasm). Agar yaratilayotgan slaydning tashqi ko’rinishi taklif qilinayotgan tiplardan hech biriga mos kelmasa, u holda Pustoy slayd avtorazmetkasini tanlash lozim.

18-rasm. Titul slaydni yoki matnli va illyustratsiyali slaydni belgilashga doir misollar.

Avtorazmetka tanlanganidan so’ng ekranda tayyorlash uchun bo’g slayd paydo bo’ladi. PowerPoint Slaydы (menyu Vid-Slaydы) rejimini avtomatik o’rnatadi. Alohida slayd bilan ishlashni ushbu sxema bo’yicha o’rnatish mumkin:

1. Slaydning fonini (agar oldindan shablon tanlanmagan bo’lsa) gorizontal menyu Frmat fon – yoki kontekstli menyu Fon yordamida o’rnatiladi. Talab qilinadigan rang Fon dialog oynasining palitra oynasida taklif qilinayotgan ro’yxatdan yoki Dopolnitelьnыe (drugie) tsveta yoki Sposobы zalivki punktlarini orqali tanlanadi. Agar hamma yaratiladigan slaydlar bitta rang gammasida tayyorlanishi lozim bo’lsa, u holda Primenitь ko vsem ni tanlanadi, agarda faqat shu slaydning o’zini bo’yash kerak bo’lsa, u holda Primentь tugmasini bosiladi (19-rasm).

19-rasm. Slaydlar fonining rangini o’rnatish bosqichlari.

2. Kiritilayotgan matn uchun griftning tipi, o’lchami va rangini gorizontal menyu Format – SHrift yoki asboblar panelidagi tugmalar (Razmer, SHrift, TSvet shrifta) yordamida o’rnatiladi (20-rasm).

20-rasm. SHriftni gorizontal menyu yordamida o’rnatish.

3. Kursorni avtorazmetkaning kerakli joyiga o’rnatiladi va matnni pedagogik stsenariydagi tegishli kadrning mazmuniga muvofiq teriladi. Agar avtorazmetka Pustoy slayd tanlangan bo’lsa, u holda matnni kiritish oldidan slaydda yozuv uchun joy ajratish zarur (Vstavka-Nadpisь menyusi yoki Risovanie panelidagi Nadpisь tugmasi (20-rasm).

21-rasm. Slaydda matnni razmetka bilan yoki usiz terishga doir misol.

4. Slaydga zaruriy rasmlar, sxemalar, skanerlab olingan fotografilarni qo’yiladi. Clipart kutubxonasidagi standart rasmni joylashtirish uchun Vstavka-Risunok-Kartinki menyu­sini tanlash lozim (21-rasm).

Skanerlangan fotosuratni slaydda joylashtirish uchun zarur bo’lganda Vstavka-Risunok menyusida Iz fayla punktini tanlash; diskda kerakli faylni qidirib topish, uni belgilash va OK tugmasini bosish kerak.



22-rasm. Slaydda fayldan olingan rasmni joylashtirishga doir misol.

Slaydda sxemalarni joylashtirish paneli Risovanie dagiasboblar Avtofigura, Liniya, Strelka, Pryamougolьnik, Oval va h.k. lar yordamida amalga oshiriladi (23-rasm).

23-rasm. Slaydda standart avtofiguralarni joylashtirishga doir misol.

5. Dinamik slaydlarni yaratish uchun Pokaz slaydov – Vstroennaya animatsiya (Effekti animatsii) va Pokaz slaydov – Nastroyki animatsii menyusidan foydalaniladi.

Dastlab slaydni animatsiyalash (joylashtirish amalga oshiriladigan elementi (rasm, matn, sxemaning qismi) sichqoncha yordamida ajratiladi. Slayd elementlarining animatsiyalashni sozlash ketma-ketligi dasturni ko’rib chiqishda ularning paydo bo’lishiga mos bo’lishi kerak: Po shelchku, S predidushim (deystviem), Posle predidushego (deystviya) (24-rasm).

24-rasm. Rasm animatsiyasini oldingi harakat bilan sozlashga doir misol.
6. Navbatdagi slaydni bezash uchun gorizontal menyu Vstavka da Sozdatь slayd ni tanlash lozim.