Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

лаштирганлигига ва улардан нутқ 
шароитига мос мо-
ҳирона фпйдалана олишига боғлиқдир.
Тилнинг лисоннй пмкониятларини эгаллаш икки бос-
қичда амалга ошади. Бнринчи босқич тил воситалари-
ни билишдан иборат. Бу нутқии тинглаганда унда иш-
латплган тил воситаларининг 
маъноси ва вазифасини
англашда кўринади. Яъни, тингловчи тинглаган ва ўқи-
21
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

тан нарсаларинн тушунади. Бундай шахс ўзгалар нут-
қинн яхши тушунади. 
Аммо 
ўзининг 
нутқи тилнинг
ранг-баранг имкониятларидан маҳрум, 
қашшоқ 
бў-
лади.
Иккинчи босқич тнл системаси тақдим этган имко-
ниятларнинг катта 
қисмини 
чуқур 
ўзлаштиришдан,
уларни нутқ теэкорлигпга анлантириб 
олишдан нбо-
ратднр. Бунга 
эришган 
шахснинг 
нутқи равон, бой,
обраэли, 
ўринли бўлади. 
Биринчи 
босқичда англаб
олинган нутқ воситалари устида доимнй машқ қилиш,
уларни хотирада сақлашга доимо эътибор 
бериш, бу
имкониятларни нутқий тезкорликка айлантиради.
НУТҚ ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ
Инсоннннг нутқнй фаолияти 
уч 
кўринншда амал
қилади. Булар — сўзлаш, мутолаа ва эшитиш. Сўзлаш
дейилганда сўзловчининг маълумот, маслаҳат бериши,
буюриши, ўзига номаълум нарсалар ҳақида сўраши анг-
-лашилади. Сўзлаганда сўзловчинннг билими, мадания-
ти, ахлоқи, одоби юэага чиқади.
Сўзлаш монологик ва дналогик кўринишда бўлиши
мумкин. Монологик нутқда бир кишининг мулоҳазалари