Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

18.4-жадвал 
АТВларнинг сотилишини счётларда акс эттириш 
№ 
Операциянинг мазмуни 
Сумма 
Дебет 
счет 
Кредит 
счет 
Асос бўлувчи 
ҳужжат 
1 
АТВнинг бошланғич қийматини 
ҳисобдан чиқарилишига 
5000000 
9210 
0160 
Счёт-фактура,
маълумотнома 
2 
АТВ бўйича ҳисобланган жами 
эскириш суммасини ҳисобдан 
чиқарилишига
4000000 
0260 
9210 
Счёт-фактура,
маълумотнома
3 
АТВнинг сотиш қийматига 
3000000 
4010 
9210 
Счёт-фактура,
4 
ҚҚС суммасига (агар корхона 
ушбу солиқни тўловчиси бўлса, 
сотиш қиймати ва қолдиқ қиймат 
ўртасидаги фарқ суммасидан)
333333 
9210 
6410 
Счёт-фактура , 
ҳисоб-китоб 

---

(3000000- 1000000)*20%/120%) 
5 
АТВ бўйича қайта баҳолашдан 
вужудга келган резерв 
капиталини камайтирилишига 
500000 
8510 
9210 
Бухгалтерия 
маълумот-
номаси
6 
Сотишдан олинган молиявий 
натижага: 
- фойда суммасига 
- зарар суммасига 
2166667 
- 
9210 
9430 
9310 
9210 
Ҳисоб-китоб 
Республикамизнинг 
Солиқ 
қонунчилиги 
ҳужжатларига 
мувофиқ 
умумсолиқларни тўловчи автотранспорт корхоналари АТВларни қолдиқ 
қиймати ва қолдиқ қийматидан паст нархларда сотганларида ҚҚС тўловчи 
ҳисобланмайдилар. Шунингдек, ягона солиқ тўловини тўловчи автотранспорт 
корхоналари АТВларни сотганда ҚҚС тўламайди. 
АТВларни бошқа юридик ва жисмоний шахсларга бепул берилиши фақат 
тузилган шартномалар асосида амалга оширилади ҳамда қабул қилиш-
топшириш далолатномалари ва счёт-фактуралар билан расмийлаштирилади. 
АТВларни бепул берилиши ва унинг натижаларини счётларда акс эттириш 
АТВларни сотиш бўйича юқорида келтирилган тартибга тўлиқ ўхшайди. Фақат, 
бепул беришдан кўрилган зарар суммасини ҳисобдан чиқариш АТВларни бепул 
беришда келишилган нархга, автотранспорт корхонасининг ҚҚС тўловчи ёки 
тўловчи эмаслигига, шунингдек қайта баҳолашдан вужудга келган резерв 
капиталининг суммасига бевосита боғлиқ. Ушбу хусусиятни қуйидаги мисол 
асосида кўриб чиқамиз.
Мисол.
Айтайлик, автотранспорт корхонаси бошланғич қиймати 
5000000 сўм, жамланган эскириши 4000000 сўм бўлган автомобилни 2000000 
сўм миқдорида ҳадя шартномоси асосида ногиронлар уйига берди. 
Автомобилни қайта баҳолаш натижасида вужудга келган резерв капитали 
500000 сўм. Автохўжалик ҚҚС тўловчи ҳисобланади.
Автомобилни бепул бериш ва ундан кўрилган зарар юқоридаги 
маълумотларга кўра ҳисобда қуйидагича акс эттирилиши лозим (18.5-жадвал).