Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
К И Р И Ш

---

 
Мамлакатимиз иқтисодиёти равнақида унинг ҳар бир тармоғи ва соҳаси ўз 
ўрнига эга. Чунончи, республикамизда 2009 йилда яратилган 48097,0 
млрд.сўмлик ялпи ички маҳсулот (ЯИМ)нинг 46,1 фоизи товарлар ишлаб 
чиқариш соҳасига, 47,2 фоизи хизматлар кўрсатиш соҳасига, 6,7 фоизи эса 
маҳсулотлар ҳамда экспорт-импорт операцияларидан олинган соф солиқларга 
тўғри келди. 2009 йилда республикамизда ялпи ички маҳсулотнинг ўсиши 8,1 
фоизни ташкил этди. Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш 9 фоизга кўпайди, 
қишлоқ хўжалигидаги ўсиш 5,7 фоизни ташкил этди, чакана савдо айланмаси 
16,6 фоизга, аҳолига пуллик хизмат кўрсатиш 12,9 фоизга, иқтисодиётга 
инвестициялар киритиш 24,8 фоизга ошди
1
. 
Иқтисодиётнинг барча тармоқ ва соҳалари бир-биридан фарқли жиҳатларга 
эга. Ушбу фарқли жиҳатлар уларни бошқариш учун керакли бўлган 
ахборотларни йиғиш, қайд этиш, гуруҳлаш, жамлаш ва узатиш воситаси бўлган 
бухгалтерия ҳисобига ҳам ўз таъсирини ўтказиши табиий ҳол. Айнан шулар 
бошқа тамоқларда бухгалтерия ҳисобини махсус фан сифатида ўрганилиши ва 
ўқитилишини тақозо этади.
«Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари» фанининг 
асосий мақсади иқтисодиётнинг турли тармоқ ва соҳаларида бухгалтерия 
ҳисобининг асосий хусусиятларини очиб бериш, талабаларда турли тармоқ ва 
соҳаларга тегишли хўжалик юритувчи субъектларда бухгалтерия ҳисобини 
юритиш бўйича амалий кўникмаларни шакллантиришдан иборат. 
Эътиборларингизга ҳавола этилаётган ушбу дарслик «Бошқа тармоқларда 
бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари» фанининг намунавий дастурига 
мувофиқ тайёрланган. У «Бухгалтерия ҳисоби ва аудит» таълим йўналишидаги 
бакалаврларга мўлжалланган. 
Дарслик ўз ичига тўртта бўлимни олган, бу бўлимларда иқтисодиётнинг 
алоҳида тармоқ ва соҳаларига, чунончи қурилиш, қишлоқ хўжалиги, 
автотранспорт ва савдо тармоқларига тегишли турли хўжалик юритувчи 
субъектларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари ёритилган.
Дарсликнинг