Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

Дебет
9810 «Даромад (фойда)дан солиқлар бўйича харажатлар» 
Кредит 
6410 “Бюджетга тўловлар бўйича қарзлар”. 
Ягона солиқ тўловининг бюджетга ўтказиб берилишига бухгалтерияда 
қуйидагича ёзув берилади: 
Дебет
6410 “Бюджетга тўловлар бўйича қарзлар” 
Кредит 
5110 «Ҳисоб-китоб счёти». 
 
АЁҚШларда ёқилғи истеъмоли учун солиқ ва ягона солиқ тўлови 
ҳисоб-китоби ҳисобининг хусусиятлари 
 
2002 йил 1 январдан бошлаб республикамизда жисмоний шахсларга 
бензин, дизель ёқилғиси ва суюқлаштирилган газлар нақд пулга транспорт 
солиғи ўрнига жорий этилган ёқилғи истеъмоли учун ундириладиган солиқ 
билан сотиладиган бўлди. Чунончи, 2009 йил 1 январдан бошлаб ёқилғи 
истеъмоли учун солиқ сотилган 1 литр бензин ва дизель ёқилғисига ҳамда 1 кг 
суюлтирилган газга 120 сўм миқдорида белгиланган.
АЁҚШларда ёқилғиларнинг ҳисоби уларнинг сотиш баҳоларида
(истеъмол солиғисиз) юритилади. Ёқилғининг истеъмол солиғисиз топилган 
сотиш баҳоси ва унинг сотиб олиш баҳоси ўртасидаги фарқ савдо устамасини 
ташкил қилади. АЁҚШларда ёқилғининг сотилиши назорат касса аппаратлари 
ва товар чекларида қайд этилади. Ушбу чекларда сотилган ёқилғининг 
миқдори, жами сотиш қиймати, шу жумладан сотишда харидордан олинган 
ёқилғи истеъмоли учун солиқ суммаси кўрсатилади.
Ушбу хусусиятлар АЁҚШда ёқилғи кирими, унинг сотилиши, сотишдан 
олинган жами тушум, сотилган ёқилғига тўғри келадиган истеъмол солиғи, 
ягона солиқ тўлови, сотиш таннархи ва сотилган товарларга тўғри келадиган 

---

савдо устамалари ҳисобини юритишда ўзига хос хусусиятлар борлигидан дарак 
беради. Бу хусусиятларни қуйидаги мисол асосида кўриб чиқамиз.
Мисол:
АЁҚШ 10000 литр А-80 бензинни сотиб олди, 1 литр бензиннинг 
сотиш баҳоси истеъмол солиғи билан бирга 1040 сўм, истеъмол солиғисиз 
сотиш баҳоси 920 сўм, сотиб олиш нархи 790 сўм, бу бензин тўлиқ сотилган, 
дейлик. 1 литр А-80 бензинга тўғри келадиган савдо усттамаси суммаси 130 
сўмни (920-790) ташкил этади.
Юқорида келтирилган маълумотларга кўра АЁҚШда ёқилғининг киримига 
қуйидагича ёзувлар қилинади: 
1.Сотиб олиш қийматига, яъни 7900000 сўмга: