Бош мия. Бош мия пўстлоғидаги фаолиятлар локализацияси

Гематоэнцефалик тўсиқ.
МНС қон томирларнинг ўзига хос хусусияти шундаки улар астроцитлар билан изолирланган бўлади ва уларни томирлари орқали йирик молекуляр ўта олмайди, фақатгина газлар ва майда молекуляли озиқлантирувчи моддалар киради. Бу чегараланиш гематоэнцефалик тўсиқ номини олган. Шунингдек миядан қонга моддларни ўтиши чегараланган. Гематоэнцефалик тўсиқни шикастланиши мия фаолиятининг оғир бузилиши олиб келади.
 Нерв системасининг қон билан таъминланиши.
Бош мия қонли иккита жуфт магистрал томирлардан: умуртқа ва ички уйқу артериясидан олади. Умуртқа артерияси ўмров ости артериясини тармоғи ҳисобланади. У бош мия чаноғига умуртқаларнинг қўндаланг усиши тешиги орқали йўналади ва катта энса тешиги орқали киради. Мия устуни: сохасида умуртқа артериялари битта умумий усунга қўйилади. Улар 2 та орқа мия артериясига бўлинади ва ўрта мия, кўприк, мияча катта ярим шарлари энса бўлагини қон билан таъминлайди. Бундан ташқари ундан иккита орқа мия артерияси (олдинги ва орқа) ажралади. Санаб ўтилган артериялар вертебра-базилляр қилади. Каротит бассейни ички уйқу артериясинниг тармоқларидан бўлади. Ички уйқу артерияси умумий уйқу артериясининг тармоғи ҳисобланади. У калла бўшлиқига ички уйқу тешиклари орқали киради ва бир нечта: кўз артерияси, орқали қўшувчи ва олдинги сўрғичсимон артерияси тармоқларни беради.

Ички уйқу артерия олдинги ва ўрта мия артерияларига бўлинади. Олдинги мия артерияси пешона бўлагининг олдинги бўлимини ва ярим шарлар ички юзасини, ўрта мия артерияси пешоная пўстлоқ қисмининг кўп қисмини тепа ва энса бўлакларни пўстлоқ ости бўлакларини ва ички капсулани катта қисмини қон билан таъминлайди. Олдинги ўрта ва орқа мия артерияси мияга радиал кирувчи артериялар устуними бошлаб беради.

Иккала олдинги мия артериялари олдинги қўшувчи артериялар хам бирикади. Орқа қўшувчи артериялар орқа ва ўрта мия артерияларинин қўшади. Шундай қилиб мия ярим шарлари ички юзасида турли хил тизим томирлар ўзаро бирикиши натижасидан катта мия артериал холқаси ёки Виллизев халқаси хосил бўлади. У мия магистрал томирларининг бирида қон оқиши бузилишида коллатерал қон айланиш юзага келишида катта роль ўйнайди. Ички уйқу ёки умуртқа артерияларининг бир томонлами бекилиши қарама-қарши томондаги виллизев халқаси томоирлар тизими ёрдамида компенсацияланади. Пўстлоқнинг кулранг моддаси оқ моддага нисбатан кўпроқ қон билан таъминланади. Бош мия ортериялари охирги артериялар хисобланмайди чунки артериолалар ва венуллалар ўзаро анастамоз хосил қилади. Мия қаттиқ пардаси ташқи уйқу артерияси тармоқлари орқали қон билан таъминланади.
Веноз қон оқими томирлар чигали ва миянинг чуқур қисмларидан катта мия венаси (Гален венаси) орқали амалга ошади ва тўғри веноз синусга қўшилади. Бошқа синусларга мия юзаги веналари қуйилади. Қаттиқ мия пардаси синусидан қон ички бўйин туруқ венаси орқали ва кейинчалик юқори қовак венага қуйилади.
Орқа мияни қон билан таъминланиши.
Орқа мияни қон билан таъминланиши олдинги ва орқа орқа мия артериялари ҳисобига амалга ошади. Олдиниг орқа мия артериялари узунчоқ мия асосида умуртқа артериялари чиқиб орқа мия чегарасида бит та тоқ орқа мия ортериясига қўшилад ва у орқа мия бўйлаб пастга йўналади. Орқа мия артериялари умуртқа артерияларининг олдингига нисбатан пастроқдан чиқади ва орқа миянинг орқа юзасси бўйлаб пастга йўналад.
Орқа мияни артериялари қон билан таъминланиши (кўндаланг кесим)

1. 
   
   олдин орқа мия артерияси 2. барадовчатая артерия 3. орқа орқа мия артерияси
   4. айланиб ўтувчи артерия.
   Олдинги ва орқа орқа мия артерияларига аортадан сегментар тармоқлар умуртқа артериялари тизимининг тугун артериялари қўшилади.
   Орқа миянинг артериал қон билан таъминлашида 3 та бассейн фарқланади:
   1) юқори (сегментлар С₁₀-Т₃), умуртқа артерияларидан қон олади
   2) ўрта (Т₄-Т сегментлар), аортанинг илдиз артериялари қон билан таъминлайди
   3) пастки (Т₃-С сегментлар) 1та илдиз оратерияси Адам, кевич артерияси орқали қон билан таъминлайди. У пастки қовурғалари ёки бел аретрияси тармоғи ҳисобланади.
   Веноз қон орқа миядан бир хил номланади артериялари билан паралелл кетувчи веналар орқали олади ва умуртқа канали веноз чигалига қуйилади.