Borliq shakllari

Real va virtual borliq
Borliqning biz uchun mavjud qismi real borliq, deyiladi. Real borliqni naqd borliq ham deyish mumkin. Ammo borliqning shunday qismi ham borki, uning bo'lishi ham, bo'lmasligi ham mumkin. Borliqning bunday qismi ehtimoliy mazmunga ega. U hali reallikdan uzoqda. Mana shunday mazmundagi borliq virtual (lot. virtuales -ehtimol) borliq, deyiladi. Masalan kompyuterda yozilgan, lekin uni doimiy xotirada saqlashga ulgurmagan matnlaringiz ham virtual borliqning bir shakli bo'lishi mumkin. Uni printer vositasida qog'ozga tushirsangiz yoki lazerli diskka ko'chirsangiz, qog'ozdagi real matnga, yoki shu matnning diskka ko'chirilgan real elektron maketiga ega bo'lasiz. Virtul borliqning real borliqqa aylanishi uchun u imkoniyatdan voqyelikka aylanishi lozim. (Virtual borliq haqida yana 2.4.-bandni sinchiklab o'qib chiqing).
Tabiiy va ijtimoiy borliq
Tabiiy borliq deganda odatda atrofimizdagi jismoniy narsalar (jismlar), jarayonlar, tabiatning holatlari nazarda tutiladi. Tabiiy borliq ikki qismga ajraladi: birinchisi - azaliy tabiiy borliq, ya'ni tabiatning tabiiy borlig'i. U insondan ilgari, insonning ishtirokisiz mavjud bo'lgan. Buni birlamchi tabiat deb ham atashadi; ikkinchisi - inson ishtiroki bilan vujudga kelgan narsalar (jismlar), hodisa va jarayonlarni o'z ichiga oluvchi hosilaviy tabiiy borliq. Uni "ikkilamchi tabiat" deb atash mumkin.
Ikkilamchi tabiat doirasida borliqning quyidagi shakldagi ko'rinishi kuzatiladi:

1. 
   inson borlig'i - insonning narsalar dunyosidagi borlig'i va maxsus insoniy borliqdan iborat (mas. tarbiyalangan, madaniyatli inson);
   
2. 
   ma'naviy borliq - individuallashgan va ob'ektivlashgan (individuallikdan tashqaridagi) ma'naviy borliqdan iborat (fikr, g'oya va shu kabilar);
   
3. 
   sotsial borliq - odamning jamiyatdagi va tarix jarayonidagi borlig'i hamda jamiyatning borlig'i - ijtimoiy borliq (kishining dunyoqarashi, axloqi, mafkurasi, didi, e'tiqodi, ma'naviyati).
   

Borliqni, shuningdek, vaqtning oqimiga nisbatan qaralganda «o'tmishdagi borIiq», «hozirgi borIiq» va «kelajakdagi borliq» qismlariga ajratish mumkin.
Borliqning ro'y berib o'tgan qismi o'tmishdagi borliq bo'lib, u tarixiy borliqdir.