Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

2.3.1. Sadık Çeviri 
Cicero’nun kullandığı “ut interpres”, ut oratore” ve “verbum de verbo” 
terimlerinin aynını, Horatius’da (İÖ. 65-8) kullanmıştır. “
Anlama göre
” 
çeviri 
terimi  ise,  daha  sonradan  Hyeronymus  tarafından  kullanılmıştır. 
Horatius bu terimlere ek olarak, 
Ars Poetica
’da (İÖ./İS. 20?) “
sadık çe-
virmen
”, bir başka deyişle “fidus interpres” kavramını da gündeme getir-
miştir (Robinson, 1997: 14-15). Burada “sadık çevirmen” terimi olumlu 
anlamda değil, aynen Cicero’nun söylev sanatını öğrenmede karşı çıktığı 
şekilde aşağılayıcı biçimde kullanılmıştır. Cicero nasıl sözcüğü sözcüğüne 
Grekçe  metinlerin  çevrilmesi  yoluyla  söylev  sanatının  öğrenilemeyece-
ğini savunduysa, Horatius da, eski metinlere sadık kalarak bu metinlerin 
diriltilemeyeceği  görüşünü  savunmuştur.  Bir  başka  deyişle,  geçmişteki 
yazınsal ve felsefi metinlerin hayata geçirilmesi ve işlevsellik kazanması, 
çevirmenin sadakatinden çok onun dil kullanımsal zenginlik ve yaratıcılı-
ğına yüklenmiştir.  
Cicero ve Horatius’ın çeviriyle ilgili öne sürdüğü terimleri kullanmaya 
başlayan Romalıların, zaman akışı içersinde Yunan söylev sanatı ve fel-
sefesinden edindikleri diyalektik düşünme yetisinin etkisiyle, bu terimler-
den karşıtı kavram ve terimleri türetmeleri kaçınılmaz bir süreçtir. Örne-
ğin, “sözcüğü sözcüğüne çeviri” teriminin karşıtı olarak “anlamına göre 
çeviri” terimi ya da “sadık çevirinin” karşıtı olarak “özgür” ye da “sadık 
olmayan çeviri” terimleri ortaya çıkacaktır. Aşağıda Kutsal Kitap çevirisi 
yapan  Hieronimus’un  türettiği  “anlama  göre  çeviri”  teriminin  de,  işte 
böyle bir sürecin sonucu olduğu düşünülebilir.