Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

bağ(ım)lı olmama
 ka-
rarı da kendi başına bir 
amaçtır
. Örneğin, çevirmen bilinçli olarak “
meti-
niçi  bağdaşıklığı
”  değil,  “metiniçi  bağdaşıksızlığı”  da  amaç  edinebilir. 
Bu  durumda  karşı  sav  olarak  “sadakat  beliti”  yine  gündeme  gelir.  Bir 
başka  deyişle,  “sadakat  beliti”,  “bağ(ım)lılık  belitini”  gerekçelendirip 
kapsamını genişletmede aracı bir rol oynar. Şöyle ki, 
kaynak metne sadık 
çeviri
 yapma kararının bile, çevirmenin, çeviri metnin erek ekindeki işle-
vine dayalı bir kararı olduğu kabul edilecek olursa, o zaman “sadakat be-
liti” de, kültür bağımlı bir belit olarak “bağımlılık beliti” kapsamına girer. 
Bundan böyle, bağımlılık beliti, çevirmenin uzman kişi olarak mevcut ko-
şullara uygun en iyi çeviri metni ortaya çıkarmak üzere saptadığı amaca 
veya amaçlara bağlılığı anlamına gelir. Buna göre, çevirmen başta sadık 
çeviri yapma kararı almışsa, amaç, aracı haklı kılar. Vermeer’de, “bağım-
lılık”  terimi  durağan  bir  terim  olmaktan  çıkmış,  çevirmenin  yorumuna 
bağlı devingen bir terim konumuna yükselmiştir. Bağımlılığın bu şekilde 
yorumlanması bir yandan çevirmeni çevirinin amacına uygun kararları ve-
ren kişi olarak yazarın konumuna çıkarırken, öte yandan da “metinlera-
rası” ya da “metiniçi bağdaşıklığın” eşdeğerlik ölçütü olarak ele alınama-
yacağını gösterir (krş. Vermeer, 1996: 79-101: Nord, 31-36).  
Buraya kadar Vermeer’in kendi kuramını gerekçelendirmede kendin-
den önce gelen kuram ve belitlerden yola çıktığı görülür. Buna bağlı ola-
rak önceki kuramlardaki boşlukların, “skopos kuramının” gerekçelendiril-
mesinde ve özerkliğini kazanmasında aracı rol oynadığı da söylenebilir. 
Ne var ki, kuramdaki bu döngüsel akıl yürütme şeklinin kuram ilerledikçe 
kendi kavram ve terimlerini de oluşturduğu da ortada bir gerçektir.  

---

 
154