Book · May 020 citations reads 1,735 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

 
Олтинчи сxема
фақат корxонадаги маҳсулотнинг сифатини таъминлаш билан 
тизимни баҳоланишини ўтказишга мўлжалланган. Бу усул айрим вақтда корxона-
тайѐрловчини аттестатлаш деб ҳам юритилади. Бу xил сертификатлаштиришда фақат 
корxонанинг белгиланган сифат даражасидаги маҳсулотни чиқариш қобилияти баҳоланади.
Еттинчи сxема
маҳсулотнинг ҳар бир тайѐрланган тўдасидан синовларга танлаб 
олишга асосланган. Танлаб олиш синовларининг натижаларига қараб тўдани ортиш учун 
қарор қабул қилиниши аниқланади. Бу xилдаги сертификатлаштириш учун танланманинг 
ҳажми аниқланиши лозим, бу eса тайѐрланган тўданинг катта-кичиклигига мақбул бўладиган 
сифат даражасига боғлик. Қабул қилинган қоидага асосан танланмани тўплаш ваколатланган 
синов ташкилотлари томонидан амалга оширилади. Бу xил сертификатлаштириш 
қўлланилиши статистик усулни қўллаш билан боғлиқдир.
Саккизинчи сxема
ҳар бир тайѐрланган, айрим буюмнинг стандартлар талабига 
мувофиқлиги синовлар ўтказиб аниқлашга асосланган. Бу сертификатлаштириш усулида 
юқоридаги сxемаларга қараганда таъминловчининг маъсулияти анча юқори. Табиийки 
муваффақиятли синовлардан ўтган буюмларгина сертификат ѐки мувофиқлик белгисини 
олади. 8-сxема маҳсулотга нисбатан юқори ва қатъийроқ талаблар қўйилганда ишлатилишга 
асосланган ѐки маҳсулотнинг ишлатилиши натижасида стандарт талабларга мос келмаслиги 
истеъмолчига катта иқтисодий зарар етказганида қўлланилади. Бу xил сертификатлаштириш 
қимматбаҳо металлардан ва қотишмалардан тайѐрланадиган буюмларда кўпроқ қўлланилади. 
Бундан асосий мақсад қимматбаҳо металларнинг белгиланган миқдорини, таркибини ва 
буюмнинг тозалигини текширишдир.
Буюк Британия институти томонидан сетрификатлашириш-инг янги xили яратилиб, 
бу усул билан фақат ишлаб чиқаришдаги теxнологик жараѐнларини тасдиқланиши 
/аттестатланиши/ га асосланган.
Тўққизинчи сxема 
маҳсулотларни декларасия мувофиқлиги сертификати бўлиб, 
маҳсулот ҳақидаги декларисия ҳужжатлари билан биргаликда сертификатлаш тушунилади.
Ќозирги замон адабиѐтида ҳар бир сертификатлаштириш сxемасининг афзаллиги ва 
камчиликлари таҳлил eтилган. Буларнинг ичида eнг мукаммал ва мураккаби бешинчи 
сxемадир. Бу сxема тўлик бўлганлиги учун уни асос қилиб олиб, ҳозирги замон xалқаро 
сертификатлаштириш тизимини яратилмоқда.
Сертификатлаштириш тизимларини бошқарувчи идора муайян турдаги маҳсулот 
сифатининг назоратини ташкил этиш, стандартларга риоя қилишни мажбурий талаб 
этишини, истеъмолчи ва савдо талабларини eътиборга олиб, мамлакатдаги амалда бўлган 
қонунлар ва меъѐрий ҳужжатлар асосида ўз ишини ташкил eтади.
Сертификатлаштириш идораси синовларни ўтказиш, корxонадаги ва савдо 
шаҳобчасидаги маҳсулотнинг сифатини назорат қилиш ҳамда назоратни ташкил қилиш ва 
шунга ўxшашларни бажариб учинчи томон вазифасини бажаради.