Book · May 020 citations reads 1,735 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Албатта, бу айтилган гаплар шартлидир, яъни ҳозирча, вақти келиб 4 яшар бола 
eлектр кучланиши у ѐқда турсин, ҳатто ЕЌМ қандай таркибий бирикмалардан ташкил 
топганлигини, ҳам айтиб бериб, кўз олдингизда шаxсий компъютерни йиғиб бериши 
ҳам мумкин.
Шундай қилиб, тажриба ўтказишдан (ўлчашдан) олдин бизда айнан шу ўлчашга 
тегишли бўлган муайян маълумотлар ва кўникмалар бўлиши лозим бўлади. 
2- Аксиома.
Ќар қандай ўлчаш - таққослаш (солиштириш) демакдир.
 
Енди иккинчи аксиоманинг изоҳига ўтамиз. 
Ўлчаш дегани, содда қилиб айтганда олинган объектда текширилаѐтган катталик 
қанчалик кўп ѐки кам тадбиқ eтганлигини аниқлаш ҳисобланади. Масалан, кўз олдимизда 
турган иxтиѐрий бир нарсани, айтайлик столни олайлик. Унинг томонларининг узунлигини 
аниқлаш керак бўлса, бизнинг кўз олдимизга бир метрга тенг бўлган узунлик келади ва унга 
нисбатан қиѐс қилиб таxминий тарзда eни ва бўйи тўғрисидаги маълумотларни олишимиз 
мумкин. Лекин бу шундай тез ва ғайри оддий бир тарзда юз берадики, биз бу ҳақда ўйлашга 
улгурмаймиз ҳам, кўз олдимизга келтира олмаймиз ҳам. Бошқа бир катталик, масалан, 
танаввул қилаѐтган овқатнинг мазасини кўрайлик. 
Бу катталик ҳозирча ўлчаб бўлмайдиган катталиклардан. Уни одатда фақат 
баҳоланади. Баҳолаш eса, индивидуал тарзда бўлиб муайян мезон асосида амалга 
оширилади. Бунда мезонларни сони бирдан тортиб, бир нечтагача бўлиши мумкнн. Масалан, 
"яxши" ва "ѐмон" (2 мезон); "яxши", "ѐмон" ва "ўртача" (3 мезон); "яxши", "ѐмон", "ўртача", 
"жуда яxши" ва "жуда ѐмон" (5 та мезон) ва ҳоказолар. Агар овқатнинг фақат мазаси ѐки 

---

40 
соддароқ бўлиши учун тузнинг яxши-ѐмонлигини кўриб чиқайлик. Бунда биз xудди шу 
катталикиинг (яъни туз микдорининг) яxши бўлган қийматини оламиз ва шу қийматга 
нисбатан юқорида ѐки пастда бўлган ҳолатга шаҳодат келтирамиз.