Book · January 020 citations reads 4,481 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Kaolinit (Al
2
O
3
*2SiO
2
*2H
2
O)
- alyuminiyning suvli silikatlari bo’lib, dala 
shpatlari va slyudalarning parchalanishdan hosil bo’ladi. Rangi begona 
aralashmalar bo’lmasa oq rangda bo’ladi, zichligi - 2600 kg /m
3
, qattiqligi - 1ga 
teng. Kaolinit va 
Al
2
O
3
nSiO
2
*mH
2
O
turdagi suvli alyumosiliqatlar gillarni 
hosil qiluvchi asosiy minerallardir. Ular ohaktoshlar, qumtoshlar, gipslar va 
boshqa cho’kindi jinslar tarkibiga aralashgan bo’ladi. Ularning tog’ jinslarning 
tarkibida bo’lishligi, sovuqbardoshligi va suvbardoshligini kamaytiradi. 
Kal’tsit (CaCO
3
)
- 3 yo’nalishli mukammal birikuvga ega. Zichligi 2700 
kg /m
3
, qattiqligi - 3 ga teng. Kal’tsit kislotalarda eriydi, suvda oz eriydi - (0,03 
2/l). Ohaktoshlar tarkibida eng ko’p tarqalgan mineral rangi oq, kulrang, ba’zan 
tiniq rangda bo’ladi.
Magnezit (MgCO
3
)
- zichligi 2900-3100 kg/m
3
, qattiqligi 3,5-4,5 ga teng. 
Kal’tsitga ko’ra tabiatda kam tarqalgan. 
Dolomit (CaCO
3
MgCO
3
)
- fizikaviy xossalari jihatidan kal’tsitga yaqin 
turadi, qattiqligi 3,5 - 4, zichligi 2900 kg/m
3
ga teng, mustahkamligi yuqori. Rangi 
aralashmalar borligiga qarab, oqdan to’q kul ranggacha o’zgaradi. Ohaktoshlar va 
boshqa cho’kindi jinslar tarkibida uchraydi. 
Gips (CaSO
4
*2H
2
O)
- kristall tuzilishli mineral bo’lib, kristallari - donador, 
ustunsimon, plastinkasimon, ninasimon va tolali tuzilishga ega bo’lishi mumkin. 
Rangi oq bo’lsada, aralashmalar borligiga qarab rangi o’zgarib boradi. Bir xil 
yo’nalishli birikishga ega. Gipsning zichligi - 2300 kg /m
3
, qattiqligi - 2 ga teng 
bo’lib, suvda osongina eriydi. Gips tog’ jinsini tashkil etadi.