Боҳодир эшов

2-§. Туркистон Мухторияти.
1917 йил октябр-ноябр ойларида Тошкент ва Қўқонда юз берган 
воқеалар Туркистонда ижтимоий-cиѐсий ҳаракатларнинг кучайишига сабаб 
бўлди. Қўқон шаҳрида 1917 йил 26-28 ноябр кунлари Туркистон ўлка 
мусулмонларининг фавқулодда IV қурултойи бўлиб ўтди. Демократик 
мусулмон зиѐлилар талаби билан Туркистон аҳолисининг европалик қисми 
вакиллари 
ҳам 
қурултойда 
тенг 
ҳуқуқли 
бўлиб 
иштирок 
этдилар.Қурултойнинг 27 ноябр куни қабул қилинган қарорида шундай 
дейилади: ―Туркистонда яшаб турган турли миллатга мансуб аҳоли Россия 
инқилоби даъват этган халқларнинг ўз ҳуқуқларини ўзлари белгилаш 
хусусидаги иродасини намоѐн этиб, Туркистонни Федератив Россия 
Республикаси таркибида ҳудудий жиҳатдан мухтор деб эълон қилади‖. 
28 ноябрда ташкил топаѐтган давлатнинг номи аниқланиб ― Туркистон 
Мухторияти‖ деб аталадиган бўлди. Бутунроссия Таъсис съезди чақирилгунга 
қадар ҳокимият тўла равишда Туркистон Муваққат Кенгаши ва Туркистон 
Халқ (Миллий) Мажлиси қўлида бўлиши ҳақида қарор қабул қилинди. 
Муваққат кенгаш аъзоларидан 12 кишилик ҳукумат тузиладиган бўлди. 
Қурултой жараѐнида Туркистон Миллий Мажлиси 32 кишидан иборат қилиб 
сайланди. Туркистон Мухториятининг Муваққат ҳукумати таркибига
мухториятчилик ҳаракатининг фаол иштирокчилари, жумладан, қуйидагилар 
хукумат аъзолари бўлдилар: 
1.Муҳаммаджон Тинишбоев –
Бош вазир, ички ишлар вазири
, 2-
чақириқ Давлат Думасининг аъзоси, Муваққат ҳукумат Туркистон 
комитетининг аъзоси, темир йўл муҳандиси. 
2.Ислом Султон Шоаҳмедов (Шагиахмедов) –
Бош вазир ўринбосари,
Бутунроссия Мусулмонлари Кенгаши Марказий қўмитасининг аъзоси, 
ҳуқуқшунос. 
3.Мустафо Чўқай-
ташқи ишлар вазири
, Муваққат ҳукумат Туркистон 
комитетининг аъзоси, Туркистон ўлка Мусулмонлар Шўросининг раиси, 
ҳуқуқшунос. 
4.Убайдулла Хўжаев (Убайдуллахўжа Асадуллахўжаев) –
ҳарбий вазир
, 
Бутунроссия Мусулмонлар кенгаши Марказий қўмитасининг аъзоси, 
ҳуқуқшунос. 
5.Ҳидоятбек Юрғули (Юрали) Агаев –