Боҳодир эшов

Солиқлар.
Бухоро амирлигида энг асосий солиқ бу ердан олинадиган 
хирож
солиғи эди. Бу солиқ амлокдор ва оқсоқоллар иштирокида ҳосил 
пишиб етилган пайтда ҳосилга қараб белгиланган. Ҳажми эса ҳосилнинг 
учдан, тўртдан айрим ҳолларда бешдан бир қисми кўринишида бўлган. 
Деҳқонлар амлокдор учун ўн ботмон ердан ярим пуд 
кафсан
солиғини, 
доруғалар учун 
кафсани доруға
(ҳосилнинг кам ҳажмдаги маълум қисми) ҳам 
тўлаганлар. Ундан ташқари амир далаларни айланганда, ҳарбий ҳаражатлар 
пайтида ҳам қўшимча солиқ ва тўловлар олинган. 
Қонуний ер солиғидан ташқари ер эгалари ҳар бир таноб боғ ѐки 
томорқадан махсус 
таноб пули
ва ем-хашак етиштирадиган ерлардан 
алаф 
пули
олинган. Улар умумий номда 
танобона
деб ҳам юритилган. Бу солиқлар 
ерларнинг бозор жойлашган жойга узоқ яқинлигига қараб ҳажм житҳатдан 
фарқ қилган. Амир Насрулло даврида амирликнинг солиқ тизимига бироз 
ўзгартиришлар киритилади. Яъни, полиз экинлари экиладиган ерлар учун 
қўш пули
жорий этилган. Кейинчалик бу солиқ полиз экинлари экмайдиган 
бошқа ерларидан ҳам олинадиган бўлган. 
Амирликдаги яна муҳим солиқлардан бири – 
закот
эди. Закот 
давлатнинг мол-мулкидан оладиган солиғи бўлиб, мол-мулк нархининг 
қиркдан бир ҳажмида ундирилган. Бу солиқнинг энг даромадли томони 
маҳсулотларга солиқ солиш, шунингдек, савдогарларнинг маҳсулот учун олиб 
келган пулларига солиқ солиш бўлган. Закот маҳсулотлардан бир неча марта 
ундириб олинган. Чорвачилик туманларида закот маҳсулот кўринишида 

---

305 
(бешта туядан битта қуй ѐки эчики, қирқта қуйдан битта қуй ѐки эчки каби) 
ундирилган. 
Урушлар даврида фавқулодда солиқ – 
жул
ундирилган. Ундан ташқари 
савдо-сотиқдан