Umumiy xulosalar
Dissertatsiya ishining yakunida materiallarni lazer bilan qayta ishlashning
ustunlik tomonlariga va yakuniy mulohazalarga to’xtalib o’taylik:
1. Lazerlarning yaratilish tarixi o‘rganildi. Uning bashorat qilinishi A.
Eynshteyn, kashf etilishi Basov, Proxorov, Tauns va boshqalarning faoliyati
bilan bevosita bog‘liq ekan;
2. Mikroelektronikada keng qo’llaniladigan lazerlarning ishlash prinsiplari
va fizik asoslari o‘rganildi;
3. Lazer texnikasi va lazer fizikasining rivojiga o‘zbek olimlaridan
akademik P.Q.Habibullaev va u asos solgan maktab olimlarining qo‘shgan
hissasi ham salmoqlidir. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi sobiq
Issiqlik fizikasi institutining Moskva Davlat Universiteti va boshqa ko’plab
fizikaga yo’naltirilgan institutlar olimlari bilan hamkorlikdagi tadqiqotlari shular
jumlasidandir;
4. Moddalarni lazerlar yordamida
a) qayta ishlash jarayoni va qayta ishlanuvchi materiallarning turli–
tumanligi;
b) qayta ishlash jarayonining yuksak tezlik bilan bajarilishi;
d) hamma operatsiyalarni to’la avtomatlashtirish va shuning bilan ishlab
chiqarish unumdorligini oshirish;
e) qayta ishlashning yuqori sifatliligi;
f) ta’sirning tanlanganligi, ya’ni bir bo’lim qayta ishlanayotganda
ikkinchisiga ta’sir etmasligi;
g) materiallarni masofadan turib qayta ishlash mumkinligi kabi afzalliklar
mavjud ekan;
5. Lazerlar eng murakkab muammolardan biri - integral sxemalar
tayyorlash, fotoandozalarni tez va aniq tayyorlash masalasini hal qilish imkonini
beradi. Bu asosan optik frezerlash va fotolitografik usullarda qo’llaniladi.
87
Lazer texnologiyasini mikroelektronikada qo’llashning sanab o’tilgan,
lekin uncha to’liq keltirilmagan afzalliklari shulardan iborat.
Xulosa so’ngida, akademik N.G.Basovning quyidagi go’zlarini keltirib
o’tishni o’rinli deb hisoblaymiz: “Hozirgi paytda, lazer texnologiyasi butun
dunyo bo’yicha yangi sifatli sakrash arafasida turibdi. Lazer texnologiyasi
boshqa sanoat texnologiyasidan ikki sifati bilan ustun turadi. Birinchidan,
odatdan tashqari ko’p qirrali bo’lib, “materiallarni qayta ishlash jarayoni
turlicha. Ikkinchidan, ular nihoyatda istiqbolli”.
Sanab o’tganimizdek, lazerli nurlanish qator texnologik jarayonlar uchun
eng qulay asbob hisoblanadi. Lazer texnologiyasi bilan ta’minlanishning
iqtisodiy tomondan ham afzalligi uni mikroelektronika sanoatida tobora keng
qo’llanilishiga sabab bo’lmoqda.
88
Do'stlaringiz bilan baham: |