Bo’lim boshlig’i N. I. Asqarov Kafedra mudiri Sh. A

Bobga doir qisqacha xulosalar 
1.
Yoqut lazeri 1960 yili amerikalik olim T.Meyman tamonidan yaratilgan 
va u dunyodagi birinchi optik kvant generator edi. Bu lazerning paydo bo’lishi 
bilan lazer texnikasi davri boshlangan ekan; 
2.
Mikroelektronika sanoatida turli-tuman lazerlar qatorida karbonat 
angidrid (CO
2
) gazida ishlovchi va o’rta infraqizil (10,6 mkm to’lqin uzunlikli) 
diapazonda nurlanish beruvchi lazer keng qo’llnilar ekan; 

---

67 
3.
Qattiq jismli lazerlarga juda ko’p turdagi optik kvant generatorlar kirishi, 
ularning ishchi jismlarida invers bandlik optik damlash yo’li bilan hosil qilinar 
ekan. Bunday lazerlar faol muhitining asosini qattiq jismga kiritilgan 
aralashmaning ionlari tashkil etadi; 
4.
Shisha asosli neodim lazerning asosiy kamchilliklaridan biri bu-uning faol 
elementining issiqlik o’tkazuvchanligining yomonligidir. Shuning uchun lazer 
nurlanishining takrorlanish chastotasi kichik, o’rta hisobda 1 minutda 1 impulsli 
nurlanish beradi. Ushbu kamchillikdan holi bo’lgan qattiq jismli lazerlardan biri 
bu ittiriy-alyuminiy granatga faol zarra sifatida neodimli ionlari kiritilgan 
lazerlardir (Y
3
Al
5
O
12
). Ushbu lazerlar ko’pincha IAG-lazerlar deb ataladi. V 
Geysits degan olim tomonidan taklif etilgan; 
5.
Mikroelektronikada keng qo’llaniladigan lazer turlari barfsil o’rganildi, 
ushbu lazerlarning konstruksiyalari, ishlash prinsiplari va ilmiy asoslari yoritildi; 
6.
Lazerlarning quvvatiga qarab mikroelektronikada ishlatilishiga asos 
bo’luvchi lazer kattaliklari aniqlandi. Ularning me’yoriy qiymatlari adabiyotlar 
orqali aniqlandi; 
7.
Eng ko’p ishlatiladigan gazli lazerlarning turi, ishchi moddasi, 
nurlanishining to’lqin uzunligi, rejimi, quvvati kabi kattaliklar keltirib o’tildi. 

---

68