Bolam baxtli bo’lsin desngiz (Ota-onaga yordam) Muxammadjon Quronov Китобнинг икки мақсади бор

Ксенофобия.

• Ксенофобия.
• Ксенофобия (юнон, xепох – ―бегона, fobia - ―қўрқув) - иррационал қўрқув ва бегоналарга нафратни англатади. Ксенофобия бошқа дин, ирқ, қабила, миллат, маданият, ҳудуд вакилларига, чет элликларга қаратилиши мумкин. Одатда одамлар ҳаѐт ҳодисаларини, ўзгаларнинг урф-одатлари, хулқатворини ўз гуруҳларининг мезонлари билан ўлчашга мойил бўлишади. Урфодатлар "бизники ва ―бегона(у)ларник деб иккига ажратиб, қарши қўйилади. Бунинг оқибатида ―бизлар‖ники ―бегона(у)ларникидан яхшироқ, деган хулосага борилади. Цивилизация тобора ривожланиб, глобаллашиб бораѐтганига қарамай ксенофобия маънавияти суст жамият, шахсларда иллат сифатида сақланиб қолмоқда.
• Хуллас, ксенофобия - ирқчилик, антисемитизм, фашизм ва клерикал миллатчиликнинг бир кўринишидир. У жабрланувчиларга хам, ксенофобияни намоѐн этувчиларга ҳам бир хил зарар етказади. Жамиятдаги барқарорликни, мўътадил инсоний муносабатларни бузади. Ксенофобияни енгиш учун ѐшликдан болани бағрикенглик(толерантлик) руҳида тарбиялаш талаб этилади. Миллий ғоя руҳида тарбияланаѐтган Ўзбекистон ѐшлари ана шундай бағрикенг бўлиб етишмоқдалар. Бу эса жаҳоннинг турли минтақаларида учраѐтган маънавий иллатлардан уларнинг пок бўлиб ўсишларини таъминламоқда.

«Homo Ludens»

• «Homo Ludens»
• Лудомания. Биз учун янги сўз. Олимлар бу сўзга ―одамнинг кундалик ҳаѐтда жазавали ўйинларда кўп ўйнагани сабабли унинг ижтимоий, касбий моддий ва оилавий қадриятларининг қадрсизланиши, ушбу соҳалардаги мажбуриятларига эътиборининг пасайиши, деган маънони бермоқдалар. Дунѐда «Homo Ludens» - ―Ўйинбоз одам ибораси истефодага кирди.

• Муаммоли гемблерлар
• АҚШлик тадқиқотчи Р.Фолберг (Volberg, 1996)нинг фикрича АҚШда ―муаммоли гемблер‖ (ўйинбоз)лар АҚШ аҳолисининг 5%ини ташкил қилган. Канадада эса ―муаммоли ўйинчилар‖ сони XX асрнинг биринчи ярмида 75%га ошга (Ladouceur et al, 1999). Юқоридаги фактларга асосланиб, олимлар азартли ўйинларга берилиш ҳодисасини - жамиятнинг бир қисмига таҳдид солаѐтган ижтимоий муаммо деб эътироф қилдилар.

• Киберлудомания - касаллик
• Кибернетик лудомания тушунчаси жаҳон медицина амалиѐтига расман киритилган касаллик номи. Киберлудомания – компьютер ўйинбозлиги. Компьютер ўйинларига ҳаддан ортиқ боғланиб қолишнинг асоратлари ѐшларнинг ҳаѐт тарзида, жисмоний ва маънавий соғлиғида намоѐн бўлади. Лудомания – худди пиромания каби психик касалликдир. Россиядаги Бехтерев номидаги психиатрия институтида 7 йил давомида 16-57 ѐшлар 75 орасидаги 200 киши лудоманиядан даволаниб чиққан. Беморларнинг 190 нафари – эркак, 10 нафари – аѐллар бўлган.

• Киберлудомания қандай даволанади?
• Италияда лудомания синдромига чалинган беморларга ѐрдам кўрсатиш расман йўлга қўйилди. 18 2005 йил Хитойда ҳам компютерга боғланишдан даволовчи худди шундай клиника очилди. Пекин ҳарбий госпитали қошида очилган бу клиника, киберлудоманиядан даволовчи энг яхши касалхона ҳисобланади. Унда юзлаб беморлар ҳар кунига 50 АҚШ долларини тўлаб, 14 кунда даволаниб чиқишмоқда. Даволашда беморлар терапия, дорилар билан бирга сузиш ва баскетбол ўйинларига жалб қилинади. Голландия ―Smith@ Jones Addiction Consultants‖ компаниясининг киберлудоманиядан даволовчи касалхонаси очилди. Касалхона бош врачи, Кит Бэккер 2006 йилнинг январь ойида 13 ѐшдан 30 ѐшгача бўлган 20 киши даволаниб чиққанлигини айтади.