Болалар ва усмирлар физиологияси ва гигиенаси

м у с к у л л а р и н и н г зу з г а л у в ч а н л и г и т и к л а н и б , ж у д а з и с з а м у д д а т
давом и да зузгалувчанлик одатдаги золатдан кучайиб кетади. А бсол ю т
р еф р а к т ер л и к д а в р и ю рак булм алари ва зо р и н ч а л а р и н и н г у з а р о
келиш иб иш лаш и учун м узи м азам иятга эга. Агар четдан бериладиган
таъ си р ю рак м ускуллари ута зузгалувчан лик даври га турри келса,
Зуш имча зи е з а р и ш — экстраси стола руй б ер а д и . Н авбатдаги импулс
эса абсол ю т реф рактерлик даврига тугри келиб, ун га ж ав об булмайди,
ш унинг учун орадаги п ауза у за й и б кетади. Б аъзи бир касал одам ларда
эк стр аси стол а давр и дан к ей и н давом ли п а у за т е з —т е з були б туради,
б у н и одди й усул — пулени сан аш билан ан и зл аш м умкин. Пуле —
б у артерия деворларн и нг маромли тебр ан и ш и ди р . Одатда чап зул н и н г
билак ар тер и я си даги пуле тезл и ги сан алади.
8.4. Юрак ишининг даврлари
Ю рак ва з о н том и р л ар и дан зо н н и н г д о и м и й равиш да за р а к а т
Зилиши юрак иш ининг даврий ишлаши билан боглиз. Ю ракнинг барча
камералари буш аш ганида булма ва зори н чаларда м анф ий боси м пайдо
б у л г а н л и г и т у ф а й л и з о н з у й и л а д и . Ю р а к н и н г з и е з а р и ш и
булм аларнинг зи е за р ш н и д а н бош ланади, б у вазтда икки т а базал и
ва уч табазал и клапанлар очилиб туради. Булм аларнинг з и е за р и ш и
учун 0 ( 12 — 0 ( 15 сон ия вазт кетади. Булмачалар зи еза р и ш и (систоласи)
тугаганидан кейин зо р и н ч ал ар зи е з а р и ш и бош ланади. К °Р инчалар
зи с за р г а н пайтда б о с и м н и н г ортиш и, за м д а икки ва у ч  т а б а за л и
клапанлар ёпилиш и туф ай ли, зо н булм аларга за й т и б ч и зм ай ди .