Болалар ва ўсмирлар муассасаларида жойлаштириш, режалаштириш ва фойдаланишнинг гигиеник асослари

Soglikni saqlash sohasi, ijtimoiy yo'naltirilganligi va ahamiyati sababli, har qanday ijtimoiy-iqtisodiy tuzilma shaklidagi jamiyat davlatning diqqat markazida bo'ladi. va Bundaasosiy e'tibor soglikni saklashni, jumladan, dori vositalari ta'minotini davlat tomonidan xar tomonlama jiddiy tartibga solishga va ushbu sohani jamiyat (davlat) manbalaridan moliyalashga qaratiladi.

Soglikni saqlash sohasi, ijtimoiy yo'naltirilganligi va ahamiyati sababli, har qanday ijtimoiy-iqtisodiy tuzilma shaklidagi jamiyat davlatning diqqat markazida bo'ladi. va Bundaasosiy e'tibor soglikni saklashni, jumladan, dori vositalari ta'minotini davlat tomonidan xar tomonlama jiddiy tartibga solishga va ushbu sohani jamiyat (davlat) manbalaridan moliyalashga qaratiladi.

Mavzu: Dori vositalari ta'minotini tashkil etishda
xalqaro tajriba
Dastlabki ikkita ko'rsatkich bo'yicha kat'iy qonuniylikmavjud: mamlakatda iktisodiy rivojlanish darajasi qanchalik yuqori bo'lsa, aholi jon boshiga nisbatan solishtirma kursatkichlari va YAIMga nisbatan sog'liqni saqlash xarajatlari ulushi shunchalik yukori bo'ladi. Mamlakatning iktisodiy rivojlanish darajasidan kat'iy nazar, moliyalashtirish tuzilmasi turlicha bo'lishi mumkin.
Masalan, AQSH va Meksika singari davlatlarda sog'likni saklashni xususiy mablag'lar hisobidan moliyalashtirish nisbati yuqori. Biroq, AQSH dunëda YAIMga va aholi jon boshiga to'g'ri keladigan xarajatlar bo'yicha jahonda yetakchi o'rinni egallasa va Meksika esa birinchi o'ttizta davlatlar katoriga ham kirmaydi. 2012 yilda AQSHda sog'liqni saqlash xarajatlari YAIMning 16,9 foizini tashkil kildi, aholi jon boshiga sarf kilingan xarajatlar (xarid 73
kobiliyati pariteti bo'yicha) 8 745 AQSH dollarini tashkil qildi. Boshqa rivojlangan davlatlar uchun bu ko'rsatkichmos ravishda 9-12% va 3-6 ming AQSH dollarini tashkil qiladi.
AQSHdan farqli o'laroq, ko'plab rivojlangan mamlakatlarda sog'liqni saqlashga sarflanadigan davlat xarajatlari xususiy xarajatlardan yukoridir. Jamiyat shu tariqa davlat orkali xar bir insonning sogligini saqlash huquqini amalga oshirish jamiyat soglikni saklash ko'rsatkichlarini yaxshilash, jamiyatda ijtimoiy himoyalanish darajasini oshirishni ta'minlashga intiladi. YAIMga nisbatan sog'liqni saqlash harajatlari darajasi bo'yicha yetakchi davlatlar Daniya va Niderlandiya bo'lib, aholi jon boshiga harajatlar bo'yicha esa Norvegiya hisoblanadi.
O'zbekiston Respublikasida davlat byudjetidan soglikni saklashni moliyalashtirish ulushi 2013 yilda 14,4% tashkil etgan (Pardaev U.U. Problemi sovremennoy ekonomiki, N 4 (52), 2014). Birok, bu mamlakatlarda moliyalashtirilishdagi yetishmovchiliklar sababli, ko'p hollarda ambulator kasallarni dori vositalari ta'minoti davlat tomonidan takdim etiladigan tibbiy xizmatlar tarkibiga kiritilmagan. JSST tavsiyalari bo'yicha birlamchi tibbiy-sanitar yordamning tarkibiy qismi bulgan "Asosiy dori vositalari ro'yxati"ga kirgan dori vositalari haqida gapirganda ham shunday holat kuzatiladi
Byudjet modeli o'z vaktida Sovet Ittifoqiga a'zo mamlakatlarda ishlagan. Hozirda u Buyuk Britaniya, Daniya, Ispaniya, Italiya, YAngi Zelandiya, Norvegiya, Portugaliya, Finlyandiya va SHvesiyada kabi davlatlarda amal qiladi. MTS modeli Avstriya, Belgiya, Germaniya, Isroil, Lyuksemburg, Niderlandiya, Fransiya, CHexiya, SHveysariya va boshkalarda amal qiladi.
O'zbekiston Respublikasida hozirda bodjet modeli bulib, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 7 dekabrdagi "O'zbekiston Respublikasi sog'liqni saqlash saklash tizimini tubdan takomillashtirish bo'yicha kompleks chora-tadbirlar to'g'risida"gi PF 5590-sonli Farmoni va "O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Qaroriga muvofiq, 2021 yil 1 yanvardan boshlab O'zbekiston Respublikasida majburiy tibbiy sug'urtalash boskichma-bosqich joriy etiladi.
Rivojlangan mamlakatlarda klinik kullanmalar davlat (sugurta) kafolati buyicha tibbiy aralashuvlarni to'lash uchun asos bo'lib xizmat qiladi. SHu bilan birga, moliyalashtirishning past darajasiga ega bo'lgan mamlakatlarda tibbiy yordamning cheklangan standartlari joriy etilmokda. Bu standartlar ma'lum bir kasallikda davlat kafolati paketi doirasida qanday tibbiy yordam ko'rsatilishini belgilaydi. Standartlar klinik kullanmalar bilan muvofiqlashtiriladi. ammo ularda ko'llanilgan tibbiy texnologiyalar va dori vositalari ro'yxati cheklangan. Klinik qo'llanmalardan farqli o'laroq, cheklovchistandartlar nafakat tasdiklangan terapevtik samaradorlik, ishonchlilik va iktisodiy samaradorlik mezonlari, balki sog'liqni saqlash tizimining mavjud moliyaviy resurslaridan, tibbiy yordamga tuzilgan ehtiyoj va tibbiy muassasalarning moddiy-texnik va xodimlar ta'minoti bilan ham boglikdir.