Болалар жарроҳлигининг ривожланиш тарихи. Замонавий

Эписпадияда -
уретранинг нуқсонли ривожланиши бўлиб, унинг дорзал 
(олдинги) юзаси анча-мунча масофада очилиб ётади ва худди тарновга 
ўхшайди, бу қисмидаги шиллиқ парда пушти рангли бўлиб кўриниб туради. 
Эписпадия 40-50 минг туғилган чақалоқдан 1 тасида учрайди, 
ЎҒИЛ 
болаларда қизларга нисбатан 7 марта кўпроқ учрайди. Эписпадиянинг 
қуйидаги 3 тури тафовут қилинади, ўғил болаларда бошча, тана ва тотал 
турлари, қизларда-клиторик, субсимфизар ва тотал турлари. Тотал (тўлиқ) 
тури доимо сийдик тутолмаслиги билан кечади. 
Клиник манзараси: Эписпадиянинг бошча турида уретранинг ташқи 
тешиги тожсимон эгатнинг ташқи томонида жойлашади, тана турида эса 
уретра тешиги пастроқда жойлашиб, жинсий олат калтароқ бўлади. Бемор 
сийдиги ушлайди, лекин сийган пайтида сийдик ҳар томонга сачрайди. 
Тотал эписпадия- энг оғир тури бўлиб, уретра бутунлай очилиб қолади ва 
унинг тешиги қов остида бўлади. Қовуқ сфинктери ҳам иккига булинган, 
шунга кўра бемор сийдикни мутлақо тута олмайди. Жинсий олат унга 
ривожланмаган бўлади ва юқорига кориннинг олдинги девори томонига 
тортилиб туради. Қов суяклари ҳам бир-бири билан туташмайди. Простата 
бези яхши ривожланмаган бўлади. Чека кертма иккига бўлиниб, фартук 
сингари осилиб туради. Тотал эписпадияда кўпинча крипторхизм чов 
чурраси ҳам бўлади. 
Бу анамолия камдан-кам бўлсада, қизларда ҳам учрайди. Клиторик 
турида, жинсий аъзолар нормал ривожланган, сийдик тутолмаслиги 
бўлмайди, уретранинг ташқи тешиги клитордан юқорироқда жойлашган 
Субсимфизар турида, уретра қовуқ буйинчасигача очиқ ва воронкадек 
кўринади. Клитор, катта ва кичик уят лаблар ҳам ёриқ сифатида кўринади. 
Бемор баъзан сийдигини тута олмайди. Эписпадияни тотал турида уретра 

---

283 
бутунлай ёрилгандай кўринади, сфинктер ҳам ёриқ бўлгани учун сийдикни 
бутунлай тута олмайди. 
Уретрани ташқи тешиги кенгайган, ташқи жинсий аъзолар ва қов 
суяклари қушилиш жойи ёрилган. Симфиз йўқ . Диагноз гениталийларга 
қараб қўйилади. У қийин эмас. 
Даволаш фақат жарроҳлик йўли билан. Эписпадияни бошча ва тана 
турлари 3-4 ёшда, ва тотал тури 6-8 ёшда операция қилинади. Бошча ва тана 
турларида -уретропластика, тотал турида В.М.Державин усулида 
сфинктеропластика ва кейинчалик (8-10 ёшда) уретропластика қилинади. 
В.М.Державин операциясини моҳияти қовуқни очмасдан, Льетодиев 
учбурчаги мушакларидан сфинктер ясаш. Қовуқни ҳажми 50 мл. дан кам 
бўлса бу операция қилинмайди. Бу ҳолларда сийдикни ичакка йуналтириш 
операцияси бажарилади.