Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

6.9. Parodontoliz. 
Parodontoliz - bu bolalar o`rtasida onda-sonda uchraydigan, parodont 
to`qimasida distrofik va yallig`lanish jarayonlarini namoyon qiladigan va doimo 
diffuz tarzda kechadigan parodont xastaligidir. Parodont to`qimasining og`ir va 
juda tez sur’atlar bilan kechadigan bu xastaligi ko`p hollarda organizmdagi tug`ma 
sindromlarning yo`ldoshi tarzida yuzaga keladi. Parodontoliz xastaligida 
milklarning u yoki bu xil yallig`lanishi bilan bir qatorda, chuqur parodontal 
cho`ntaklar, alveolyar suyak o`sig`ining distrofik yemirilishi oldin sut tishlari 
sohasida, keyinchalik esa xastalikning uzluksiz davom etishi natijasida doimiy 
tishlar sohasida kuzatiladi. Xastalik shiddatli ravishda rivojlanib, tez orada 
tishlarning erta tushib ketishiga olib keladi. 

---

120 
Parodontoliz bolalarda juda erta uchraydi va hamma bop tishlar parodont 
to`qimasida keng tarqaladi. 
Klinik kechishining sur’ati barcha tishlarda bir xil bo`lmasligi mumkin. Bu 
xol har xil gurux tishlar ildizini o`rab turuvchi alveolyar suyak to`qimasining 
anatomik tuzilishi va yoshga qarab uning strukturasining o`zgarishi bilan 
bog`liqdir. Bundan tashqari tishlarga o`z faoliyati paytida tushadigan bosimning 
turliligi va mahalliy noxush ta’sir qiladigan sabablarning mavjudligi ham muhim 
ahamiyat kasb etadi. 
Patomorfologik o`zgarishlardan parodont to`qimasida sodir bo`ladigan 
distrofik yallig`lanish va degeneratsiya (struktura buzilishi) jarayonlari asosiy 
o`rinda turadi.(67-rasm) 
Parodontoliz xastaligi bolalarda qandli diabet, tug`ma neytropeniya, 
immunologik tanqislik, Daun xastaligi, keratodermiya (Papiyon-Lefevr sindromi) 
va 
sklerodermiya 
(Xend-SHyuller-Krischen 
xastaligi) 
kabi 
kasalliklar 
mavjudligida kuzatiladi. 
6.9.1. Keratodermiya (Papiyon - Lefevr Sindromi) 
Bu parodont xastaligi 1924 yilda Papiyon va Lefevr tomonidan kuzatilgan. 
U genetik asosga ega bo`lib, sababi aniqlanmagan kasallikdir. Xastalikning 
birinchi belgilari og`iz bo`shlig`ida birinchi sut tishlarining chiqishi bilan 
aniqlanadi. 2-3 yashar bolalarda milk to`qimasi yallig`lanib, shishinqirab qizaradi, 
qonash belgisi paydo bo`ladi. Parodontal cho`ntaklar hosil bo`lishi va ularning 
yoshi oshgan sari chuqurlashuvi, ulardan serozli ekssudat ajralishi kuzatiladi. 
Milklarda yiringli bo`shliqlar (abssess) paydo bo`ladi. Tishlar liqilla6 tushib 
ketadi. Tishlar tushib ketganda yoki ular olib tashlanganda jarayon to`xtab, yangi 
tishlar chiqishi bilan ular atrofida yana yangitdan boshlanadi va shu tariqa barcha 
tishlar tushib ketgunicha davom etadi. 
Rentgen 
tasvirida 
molyar 
tishlar 
atrofidagi 
suyak 
to`qimasida 
likopchasimon, kurak tishlar atrofida gorizontal yo`nalishdagi suyak to`qimasining 
yemirilishini (lizis) kuzatamiz. 
Parodont to`qimasining bunday xastaligida oyoq va qo`llarning kaft 
yuzasida, ba’zan bilak terisida kuchli shoxlanish natijasida terining qalinlashuvi 
(giperkeratoz) va bu sohalar terisi sariq novvot chirishi shifokor e’tiboridan chetga 
qolmasligi lozim. Qalinlashgan va sog`lom teri chegarasida xastalik uchun xos 
bo`lgan xavorang-qizg`ish hoshiya hosil bo`lishp qayd etiladi. Bemor bolalarda 
kuchli terlash belgisi paydo bo`ladi. Bundan tashqari, tirnoqlar xiralashib, mo`rt 
bo`lishi, tez-tez qonishi kabi belgilar qayd etiladi. 
Bemor bolalarning umumiy ahvoli o`zgarmaydi, biroq tishlar liqillab, 
ularning faoliyati pasayishi oqibatida ovqatlanish jarayoni susayadi. Buning 
natijasida bemorlarda anemiya va gipotrofiya belgilari kuzatiladi.