Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Vitamin- D
2
organizmda kalsiy, fosfor almashuvini nazorat qilib, boshqarib 
ichaklardan mazkur moddalarning so`rilishini
yaxshilaydi. 
Videxol vitamin D
2
ning 0,125% li moyli eritmasi, flakonlarda 5,10,30 ml 
shaklida chiqariladi. 
Tavsiya dozasi:
1 yoshda - kuniga 1 tomchidan 
2-3 yoshda - kuniga 2 tomchidan 
3-5 yoshda - kuniga 3 tomchidan 
5-8 yoshda -kuniga 4-5 tomchidan ichish uchun buyuriladi. 
Vitamin D
2
ga boy mahsulotlar : tuxum sarig`i, sut, sariyog`, zamburug`lar, 
achitqilar (drojji). 
Vitamin V
1
—uglevod almashinuvi va markaziy nerv sistemasi faoliyatini 
mo`tadillaydi. Draje holida 0,112 g dan №50 tadan, tabletkalar shaklida 0,005-
0,01 g dan №50 tadan chiqariladi. 
Tavsiya dozasi: 
3-7 yoshda - 0,005 g dan kuniga 1 marta, 7 yoshdan yuqori - 0,01 
g dan kuniga 1 marta. 

---

310 
V
1
vitaminini kalsiy moddasiga boy oziq mahsulotlari bilan birgalikda buyurish 
samarali ta’sirini ko`rsatadi. V
1
vitaminiga boy mahsulotlar bo`lib: krupa, yirik 
tortilgan un, no`xat, achitqi (drojji) hisoblanadi. 
Vitamin S
— qo`shuvchi to`qima tuzilishi va vazifasini to`g`ri 
ta’minlovchi darmondori bo`lib, organizmda ftor moddasini keragidan ortiqcha 
miqdorda yig`ilishiga barham beradi. Mazkur vitamin sabzavotlar (piyoz, 
pomidor, karam), mevalarda va rezavor mevalarda ko`proqq bo`ladi. 
Vitamin A
tish follikulalarini, epiteliy to`qimasining to`g`ri taraqqiyotini, 
o`sishini ta’minlaydi. A-vitamini saqlovchi oziq mahsulotlari: sut, jigar, sabzi 
ko`katlar bo`lib hisoblanadi. 
1.19. Tish fissuralari va ularni muxrlashning kariyes profilaktikasidagi 
ahamiyati.
Tish fissuralari 
- bu tish taraqqkiyoti, o`sishi va shakllanishi davrida uning 
emal qavatida yuzaga kelgan tabiiy burmalar oralig`ida hosil bo`lgan tirqish 
bo`lib, 
ovqat 
chaynash 
paytida 
maydalangan 
oziq 
mahsulotlari, 
mikroorganizmlar kirib qoladi. Buning natijasida ovqat qoldiqlari bijg`ib sut 
kislotasi hosil bo`lishi oqibatida, kariyes jarayoni vujudga kelishi mumkin. 
Yaxshi shakllangan fissuralar, chuqurchalar chaynov tishlarda yaxshi 
rivojlangan. 
Tishlar 
cho`tkalar 
yordamida 
tozalanganda 
bu 
sohalar 
yaxshi tozalanmaydi va natijada mikroorganizmlarning doimiy o`chog`i 
bo`lib 
qoladi. 
Shuning 
uchun 
ham 
statistik 
ma’lumotlar bo`yicha 
kariyes 
kasalligi 
ko`p 
uchraydigan 
sohalar, 
bular 
doimiy 
molyar 
tishlarning chaynov sohalaridir. Tish fissuralarining chuqurligiga qarab uning to`rt
xili kuzatiladi (63-rasm). 
Kariyes profilaktikasi maqsadida ftor saqlovchi preparatlar bilan ishlovlar 
paytida ayniqsa yopiq fissuralar sathiga ta’sir ko`rsatish qiyinchilik tug`diradi. 
Egatsimon, yuza fissuralar karashlari mazkur preparatlarning emal qavatiga singib 
kirishiga to`sqinlik qiladi. 
Yuqorida keltirilgan shart sharoitlardan kelib chiqib kariyes ko`p uchraydigan 
tishlar chaynov yuzalari profilaktikasini amalga oshirish uchun izlanishlar olib 
borildi. Oqibatda tishlar chaynov yuzalari fissuralar mavjud bo`lgan sohasini 
kariyesdan saqlash va uning oldini olish maqsadida maxsus germetiklardan 
foydalanish foydadan holi emasligi aniqlandi. Bunday germetiklar (silantlar) 
maxsus ishlov berilgan fissurali tishlar sathiga, chaynov yuzalarga yotqizilib, 
fissura va chuqurchalarni tashqi sharoit ta’siridan himoya qiladi. 

---

311