Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Atrofik gingivit
larda, ma’lumki tishlarda yumshoq karashlar va toshlar juda 
kam miqdorda hosil bo`ladi, yallig`lanish jarayoni klinik belgilar bilan namoyon 
bo`lmaydi. Shularni nazarda tutgan holda, bu xastaliklarni bartaraf etishda asosan 
fiziomuolajalap (massajnint barcha turlari)dan foydalanish va darmondorili 
elektroforez tadbirlari bilan bir qatorda organizmning umumiy quvvatini 
oshiruvchi davolash tadbirlarini amalga oshirish zarurdir. Bu muolyajalarga qadar 
mahalliy sabablardan: tizimchalar korreksiyasi, daxliz shilliq pardasining 
plastinkasi va tish-jag` anomaliyalarini bartaraf qilish lozim. 
Bolalarda uchraydigan milk yallig`lanishlari mahalliy sabablarga ko`ra 
aniqlansa va bu sabablar bartaraf etilsa, mahalliy davo tadbirlari yordamida milk 
asl holiga keladi va jarayonning qaytalanishi kuzatilmaydi. Bemorlar 1-2 yil 

---

128 
mobaynida dispanser nazorati ostida turishadi. Shifokor yallig`lanish jarayonining 
qaytalanmasligiga ishonch hosil qilgach, bolalarni dispanser nazoratidan o`chiradi. 
Milk yallig`lanishi jarayoni asosida ichki a’zo va sistemalarning umumiy 
xastaliklari aniqlanganda davo tadbirlaridan so`ng milklar tez orada sog`ayib 
ketadi. Biroq vaqt o`tishi bilan milklarda yallig`lanish belgilari yana qaytalanadi. 
Buning sababi, surunkali umumiy xastaliklarda kasallikdan to`liq sog`ayish hollari 
kamdan-kam sodir bo`lishidadir. Bunday bemor bolalar doimo dispanser nazorati 
ootida bo`lmoqlari lozim. 
Surunkali tarzda kechadigan milk yallig`lanishi (gingivitlar) bolalar va 
o`smirlarda parodontit xastaligini vujudga keltirmaydi. Bunda klinik yoki 
parodontal cho`ntaklar ham hosil bo`lmaydi. 
Parodontitni Davolash
. Bu xastalik bolalarda onda-sonda uchrab, davolash 
jarayoni katta yoshdagi kishilarnikidan farq qilmaydi. Bunday bemorlar jarrox, 
terapevt, stomatolog ko`rigidan o`tishlari lozim. Mutaxassislar o`zaro fikrlashib, 
davolash tadbirlarini belgilashlari va har bir bemorga xususiy muolaja rejalarini 
qo`llashlari zarur. Parodontit xastaligini keltirib chiqaruvchi umumiy xastaliklar 
yoki sistema kasalliklari bilan og`rigan bemorlar kasalxonalarda davolanadilar. 
Qon kasalliklari bilan og`rigan bemorlar gematologiya bulimlarida gematolog-
shifokorlar, ichki sekretsiya bezlari faoliyati buzilgan bemorlar esa endokrinologlar 
hamkorligida davolanadilar. 
Umuman parodont xastaliklarida stomatolog-shifokor muolajalarni quyidagi 
sxema asosida amalga oshirishi: 
1) yallig`lanish jarayonini kuchaytiruvchi ikkilamchi sabablar (karashlar, 
toshlar, mikroorganizmlar)ni bartaraf etishi yoki og`iz bo`shlig`ining sanatsiyasini 
o`tkazishi; 
2) gingivitlarning turiga qarab, muolaja o`tkazishi; 
3) parodontal cho`ntaklarga ishlov berishi (kyuretaj qilish, antiseptik va 
ferment prelaratlari bilan yuvish); 
4) bemorni jarrox, ortodont va ortopedlar ko`rigidan o`tkazib, kerakli davo 
tadbirlarini o`tkazishi; 
5) pediatr bilan maslahatlashgan holda organizmning umumiy turg`unligini 
oshiruvchi parxez va vitaminlarni buyurishi; 
6) og`iz bo`shlig`i gigiyenasiga muntazam ravishda rioya qilishni tayinlashi; 
7) tishlar butkul tushib ketgan taqdirda ortopedik, ortodontik yordam 
ko`rsatishi va bolalarda sun’iy jag`lar (protezlar) yilda kamida bir marta 
yangilanishini ta’minlashi lozim.