Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

7.9.2. Yuqumli xeylit 
Xastalik ko`pincha lablarning tutashgan burchaklarida jarohatlar paydo 
bo`lishi bilan boshlanadi. Streptokokklar chaqirgan bunday shilinish-eroeiyalar 
sarg`imtir po`stloqchalar bilan qoplangan bo`ladi. Yiringli bunday belgilar 
lablarning teri yuzasida ham uchrashi mumkin. Bunday hollarda jag` osti limfa 
tugunlarining yallig`lanib kattalashuvi va paypaslaganda og`rishi muhim ahamiyat 
kasb etadi.(54-rasm) 

---

237 
Zamburug`lar chaqirgan xeylitlarda jarohat - eroziyalarni qoplab turgan 
po`stloqchalar oqish, rangpar, yupqarok va nam (xo`l) bo`ladi. Yuqorida bayon 
qilingan jarohatlar og`iz burchaklarida, ya’ni lablarning eng harakatchan sohasida 
joylashganligi sababli, ko`pgina shikastlanishlar natijasida ularning tiklanishi juda 
sekin kechadi. Shu bilan birgalikda bu soha so`lak bilan mudom namlanib turadi. 
Jarohatlarning 
sekin 
bitishiga 
tishlar 
qatori 
jipslashuvining 
buzilishi 
(patologicheskiy prikus), yuz, asab tolasining falaji va boshqa og`iz
 
sohasining 
me’yordagi arxitektonikasini buzuvchi noxush sabablar ham o`z ta’sirini 
ko`rsatadi. Organizmda A va V gurux vitaminlarining yetishmasligi tiklanish 
jarayonining juda sust ketishini ta’minlaydi. 
Yuqumli xeylitda lablarning qizil hoshiyasi butunlay jarohatlanib, unda 
kundalang taralgan yoriqlar (ayniqsa hoshiyaning o`rta qismida) paydo bo`lishi
 
mumin. Yoriqlarning asosini hosil qiluvchi to`qimada infiltratli shishlar hosil 
bo`ladi. Lablar qurishib, po`st tashlay boshlaydi. Yoriqlar qayta paydo bo`lib, 
surunkali tus ham oladi. 
Xastalik davosi
. Davo chora-tadbirlari kasallik jarohatlarini keltirib 
chiqaruvchi infeksiya (mikrob yoki zamburug`) turini aniqlashdan boshlanadi. 
Strepto-stafilokokklar ta’sirida yuzaga kelgan angulyar xeylit va yoriqlar hosil 
bo`lganda, 2% li neomitsinli, eritromitsinli (1 trammida 10000 TB saklagan), 5-
10% li sintomitsinli emulsiya va malxamlar surtish tavsiya qilinadi. Shifobaxsh 
malxamlarni surtishdan oldin jarohatli yuzalar antiseptiklar, iliq 1 % li vodorod 
peroksidi yordamida ishlanib, karash va po`stloqlardan tozalanadi. Malxamlar 
kuniga 6-8 martadan, og`ir hollarda esa har soatda surtiladi. 
Zamburug`li xeylitda lablarga nistatinli, 1% li dekaminli malxamlar va 15-
20% li natriy tetraboratning glitserinli eritmasini surtish yaxshi natijalar beradi. 
O`tkir yallig`lanish jarayoni bartaraf etilgandan so`ng, chuqur shishli 
infiltratlarning so`rilishini ta’minlash uchun lablarga 10-20% li naftalan yoki 2- 
3% li oltingugurtli malxamlarni surtish maqsadga muvofiqdir.