Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Ko`krak yoshidagi 
bolalar og`iz shilliq qavatining asosiy xususiyatlari 
shundan iboratki, epiteliy va shilliq osti pardasi qalinlashib boradi, chaynov 
sohalarida va ipsimon so`rg`ichlar sohasida yassi epiteliy shoxlanishiga moyillik 
paydo qiladi, shu bilan bir qatorda glikogenning yo`qolishi kuzatiladi. Shilliq osti 
pardada qon tomirlar kamaya boshlaydi, hujayralar soni, ayniqsa plazmotsitlar 
keskin kamayadi. 
Bir yosh atrofidagi
bolalar og`iz shilliq pardasi qo`shuvchi to`qimasida, 
uning asosiy moddasida oqsillarning kamayib ketishi ona organizmidan olingan 
tayyor himoya vositalarini yo`qolib borishini ko`rsatadi. Bu esa o`z navbatida 
organizmning immunobiologik xususiyatini bir muncha pasayganidan darak 
beradi. Bunday holat shu davrdan boshlab bolalarning tez–tez kasallikka chalina 
boshlaganligini tushuntirsa ajab emas. 
Erta bolalik yoshida (1-3 yosh) 
og`iz bo`shlig`i shilliq pardasi aniq 
shakllanib bo`ladi: lab, lunj, til epiteliy qavatida glikogen juda oz miqdorda 
aniqlanadi, 
hujayralar 
sitoplazmasida 
RNK 
miqdorining 
oshmasligi 
shakllanishining turg`un bo`lishini ta’minlaydi. 
Qo`shuvchi to`qima tolalari nozik, ingichka bo`lib ma’lum yo`nalishlarda 
dastalanmagan to`rni hosil qiladi. Ko`shuvchi to`qima tolalari nozik, ingichka 
bo`lib ma’lum yo`nalishlarda dastalanmagan to`rni hosil qiladi. Qo`shuvchi 
to`qimaning asosiy moddasi mukopolisaxaridlar bilan to`yinmagan. Bazal 
membrana yumshoq shakllanmagan tolalardan iborat. 
1-3 yoshli bolalar og`iz shilliq pardasida hujayralar soni talaygina bo`lib, 
ular asosan so`rg`ichlar qo`shuvchi to`qimani va tomirlar atrofida joylashgan 
bo`ladi. Bu esa qon tomirlar o`tkazuvchanligi oshganligidan dalolat beradi. Bu 
yoshda qo`shuvchi to`qimada labrotsitlar soni oshadi va ular asosan, qon tomir 
devorlari atrofida joylashgan bo`ladi. Labrotsitlar to`qimada gemeostaz buzilishida 
ma’lum ahamiyat kasb etadi. 
Plazmatik va gistiotsitit hujayralar sonining keskin ko`payib ketishiga sabab 
bo`lishi mumkin. Bunga misol bolalarda o`tkir gerpetik stomatitning kechishi va 
aynan shu yoshda juda ko`p (71,1 – 85 %) uchrashidir desak xato bo`lmaydi. 
Birlamchi (4-7) va ikkilamchi (8-12) yoshli bolalar og`iz shilliq pardasi 
ancha qalinlashgan, hujayralarda boshida (4-7) glikogen va RNK ko`payishi 
keyinchalik (8-12) ularning kamayishini kuzatish mumkin. 8-12 yoshda 
to`qimalarda oqsil moddasining ko`payishi kuzatiladi. Bu yoshda bazal membrana 
qalinlashib zichlashadi, xususiy qavatida retikulin va elastik tolalar soni oshadi, 
kollagen tolalar takomillashgan bo`ladi.