Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенциянинг тарихи

Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенция

Конвенциянинг тарихи

• Конвенция – “ҳалқаро ҳужжат”, “битим”, “келишув”
• 1925 йил Женевада бўлиб ўтган Бутунжаҳон конфренцияда дунёда болаларни ҳимоя қилишни йўлга қўйиш ғояси илгари сурилган .
• 1948 йил 10 декабрь БМТ томонидан “Инсон ҳуқуқлари бутун жаҳон декларатцияси” қабул қилинган.

ИЛК ҚАДАМ: 1949 йил ноябрь ойида 1-июнни “Халқаро болалар куни” сифатида нишонлаш тўғрисида қарор қабул қилинган.

• ИЛК ҚАДАМ: 1949 йил ноябрь ойида 1-июнни “Халқаро болалар куни” сифатида нишонлаш тўғрисида қарор қабул қилинган.
• 1959 йил 20 ноябрда Бола ҳуқуқлари декларацияси қабул қилинган.
• 1977 йил “Инсон ҳуқуқларини дискриминация қилинишига қарши” халқаро ҳужжат қабул қилинган.

Болаларни ҳимоя қилишни англатувчи махсус байроқ қабул қилинган

• У яшил фонда бўлиб, ўртасида ер шарининг белгиси ва унинг атрофида қизил, сариқ, кўк, оқ ва қора рангда акс эттирувчи бола фигуралари акс эттирилган. Яъни “Ер умумий уйимиз ” ғояси илгари сурилган.

Бола ҳуқуқларига алоҳида эътиборга олинганми?

• 1989 йил 20 ноябрда “Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги Конвенция”си қабул қилинган.
• 54 та моддадан иборат бўлиб, шундан 1-42 моддалар бевосита бола ҳуқуқларга тегишли бўлиб, 43-54 моддалари бола ҳуқуқларига доир давлатлар мажбуриятларига бағишланган.

Сизнингча бола ким?

• Ҳар бир одам 18 ёшга тўлгунга қадар бола ҳисобланади, қачонки айрим мамлакатларнинг қонунга кўра у вақтлироқ вояга етган, деб ҳисобланмаса.

Конвенцияда бола ҳуқуқлари 4 та гуруҳга бўлинади.

• яшаш ҳуқуқи.

(муносиб ҳаёт андозалари, бошпана, озиқланиш ва тиббий хизматларга эга бўлиш киради.)

Ҳар йили 10 млн.дан ортиқ бола очлик ва олдини олиш мумкин бўлган касалликлардан нобуд бўлар экан. Бу кунига 300 мингдан ортиқ, ҳар 3 секундда бир бола нобуд бўлади дегани.

Болалар сифатли озиқланиши керак

Болалар сифатли дам олиши зарур

2. Ривожланиш ҳуқуқи

• Ўз иқтидорини энг мақбул даражада ривожлантириш. (Мисол сифатида таълим олиш, ўйнаш, дам олиш, маданий фаолият, ахборотга эга бўлиш, фикрлаш эркинлиги, виждон ва эътиқод эркинлиги бўйича ҳуқуқларни келтириш мумкин.)

115 млн. бола дунё бўйича бошланғич мактабга боришмайди. Шундан 65 млн.ни қизлардир. Афғонистонда ўтган 20 йил давомида 275 марта замонавий мактабларга ҳужум қилинган.

Болалар сифали таълим олиши керак

Ҳимояга эга бўлиш ҳуқуқи

• зўровонлик, қуролли низоларга жалб этиш, оғир меҳнат, гиёҳванд моддалардан болаларни сақлаш.

Биргина Россияда ҳар 100 мингта боладан 760 таси норкологический диспансер рўйхатида тураркан

Иштирок этиш ҳуқуқи

• Жамият ва мамлакат ҳаётида фаол иштирок этиш.
• (оилада, жамият ҳаётида, ҳаётий масалаларда)

6-модда.

• Барча бололар омон қолиш ва ҳар томонлама ривожланиш, шу жумладан жисмоний, руҳий-ижтимоий, билим олиш, ижтимоий ва маданий ривожланиш ҳуқуқига эгадирлар.

Конвенцияда Ўзбекистоннинг иштироки

• 1992 йил 9-декабрда конвенцияга қўшилган.
• 1994 йил 27 июлда ратификация қилинган.
• 2008 йил 7 январда “Бола ҳуқуқлари кафолатлари тўғрисида” ги Ўз.Рес. қонуни қабул қилинган.