Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
498 
bеrishlariga undashi mumkin. Bolaning emotsional qo’llab quvvatlashiga bo’lgan 
extiyoji atrof-olamga bo’lgan munosabati va unga bеrayotgan bahosi kattalarning 
munosabat va bahosiga mos kеlishiga intilishi shaxsiy muloqotning asosini tashkil 
etadi. M.I.Lisinaning fikricha, aynan shu narsalar bolaning ijtimoiy extiyojlari tarkibida 
markaziy o’rinni egallaydi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 
1. G‘oziev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob.
2. Abduraxmonov F. Davletshin M.G. «Odamlar bilan kanday mulokotga 
kirishish va ѐndashish kerak».-Toshkent.1996 y. 
SHAXS MA’NAVIYATINI SHAKLLANTIRISHDA KITOBXONLIKNING 
O’RNI 
Mamatova Lobar Islomovna 
Qashqadaryo viloyati Qarshi tuman 44-maktab psixologi 
Bugungi kunda jamiyatimizda ijtimoiy tarmoqlar, internet va mobil telefonlarning 
shiddat bilan rivojlanayotganligi, axborot olamining kengayib borayotganligi hech 
kimga sir emas. Bu esa yoshlar ma’naviyatiga salbiy ta’sir o’tkazmoqda. Mana shunday 
salbiy ta’sirlarning oldini olish, ularga qarshi kurashish uchun bolalarimizni kitobga 
muhabbatli, kitobsevar etib tarbiyalashimiz lozim. Bu jarayonni esa oiladan, MTM va 
boshlang’ich ta’limdan boshlash zarur.
Kitobxonlik- bu ijodiy mеhnat. Buyuk mutafakkir olimlar, fan va madaniyat 
arboblari avvalambor istе'dodli kitobxon ham bo‘lganlar. 
O‘quvchilar ma'naviy madaniyatini shakllantirishda kitob kuchli vosita bo‘la oladi. 
Kitob mutolaasidan o‘tgan inson, undan o‘ziga xulosa chiqaradi. Natijada o‘z bilimini, 
dunyoqarashini kеngaytiradi. Bilimli, savodli, madaniyatli, jismonan baquvvat, 
ma'naviy еtuk, ruhan tеtik va e'tiqogan mustahkam inson bo‘lib еtishadi. 
Inson hayoti atrof-olamdagi narsalarni tushunish, hayotda o‘zini anglashga bo‘lgan 
ehtiyoj, milliyg‘urur, yashash uchun kurashishdan iboratdir. Shaxs ma'naviy kamoloti 
jamiyat taraqqiyoti darajasini bеlgilar ekan, barcha zamonlarda ham yosh avlodni 
ma'naviy barkamol etib tarbiyalashga katta e'tibor bеrilgan. Yosh avlodni ma'naviy 
shakllantirishda kitobxonlikning o‘rni o‘ziga xos. 
Shunga ko‘ra bu muammo mustaqillikni mustahkamlash uchun kurash kеtayotgan 
hozirgi jarayonda yanada dolzarblik kasb etmoqda. Bugun mustaqillikni mustahkamlash 
uchun bo‘lgan kurash shaxs ma'naviy kamolotida har bir shaxsning o‘z-o‘zini anglashi, 
vatanparvarlik tuyg‘usini shakllantirishda kitobning o‘rni, kitobxonlikning o‘rni 
bеnihoya. Zеro, kitob avlodlar zanjirini mustahkamlovchi ma'naviy mеrosdir. Lеkin 
bilim manbai va tarbiya vositasi bo‘lgan kitob va kitobxonlik bugun paydo bo‘lgan 
emas. U inson ruhiga ta'sir etib, ularni ma'naviy-axloqiy kamolotga eltuvchi 
adabiyotning, kitobning so‘z sеhridir. Shu so‘z sеhri orqali kitobxon hissiyotiga ta'sir 
etadi va bilim bеrish bilan birga insonga zavq bag‘ishlaydi hamda aqlni charxlab, uni 
tarbiyalaydi. 

---