Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Адабиётлар рўйхати: 
1. Абдулазиз Мансуров. Қуръони карим маънолар таржимаси ва тафсири. – 
Т.: “Ўзбекистон ислом университети” 2018. – 621 б.
2. Абдулкарим Зайдон. А-Важиз фи усуул фиқҳ. – Байрут. “Муассасатур 
рисола”. 2003. – 335 б. 
3. Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Қуртубий. Ал-Жомеъ ли 
аҳкомил Қуръон (Тафсиру Қуртубий). – Байрут. “Муассасатур рисала”. 2005. 24 
мужаллад/6. – 571 б. 

---

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
128 
4. Алодуддин Косоний. Бадоиус саноеъ фи тартибиш шароеъ. – Байрут. 
“Дорул кутубул илмийя”. 2003. 10 мужаллад/5. – 580 б. 
5. Бурҳониддин 
Маҳмуд Бухорий. Муҳит ал-Бурҳаний. – Риёз. 
“Мактабатур рушд” 2004. 25 мужаллад/11. – 480 б. 
6. Ибн Қудома. Муғний. – Риёз. “Дор оламул кутуб”. 1997. 15 мужаллад/5. 
– 643 б.
7. Шамсиддин Сарахсий. Мабсут. – Байрут: “Дорул маърифа”. 1989. 31 
мужаллад/15. – 185 б.
BOSHLANG`ICH SINF O`QUVCHILARIDA MANTIQIY FIKRLASHNI 
SHAKLLANTIRISHNING PSIXOLOGIK OMILI 
Ashurova Dilxumor Toyirjonovna 
Norin tumani XTB qarashli 24-maktab psixologi
Biz mantiqiy fikrlash, mantiq kabi so’zlarni ko’p gapiramiz va tez-tez eshitib 
qolamiz.Ayniqsa mantiqiy fikrlash haqida juda so’z yuritamiz-u, lekin o’quvchilar qay 
darajada biz nazariy jihatdan asoslayotgan masalalar yechimini qabul qilayotgani yoki 
tushunib anglayotgani haqida unchalik ko’p ma’lumotga ega emasligimiz eng achinarli 
holdir.Balki, nazariy jihatdan asosli fikrlar, g’oyalar amaliyotga tadbiq 
qilinmayotganidadir.Barcha olib borilayotgan tadqiqotlar qanchalik samarali ekanligi, 
bu albatta, amaliyotga tadbiq qilinib, uning natijasi ko’zga ko’ringandagina 
bilinadi.Ta’limda bu jarayon tezda yuzaga chiqmaydi, ma’lum vaqtni o’z ichiga oladi. 
Biz yuqorida tilga olgan muammoni hal qilish yo’lida atroflicha fikr yuritishimiz va 
o’quvchi uchun zarur bo’lgan ma’lumotlarni tushunarli tilda yetkazib berish mahoratiga 
ega bo’lishimiz zarur.O’quvchilarni erkin, mustaqil, mantiqiy, tanqidiy va ijodiy 
fikrlashga o’rgatishda faqatgina darslikda berilgan ma’lumotlar bilan cheklanib qotib 
qololmaymiz.Chunki, an’anaviy qolipda qotib qolgan fikrlash bugungi kun talablariga 
javob bera olmaydi. 
Jamiyat taraqqiyotida katta voqea hisoblangan “Ta’lim to’g’risidagi Qonun” va 
“Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”ning asosini ham intellektual qobiliyatli, zamonaviy, 
ma’naviyatli va ma’rifatli, mustaqil fikrlay oladigan, har bir voqea yoki hodisaga 
nisbatan o’z so’zini ayta oladigan yoshlarni tayyorlash ishi tashkil qiladi. 
Boshlang’ich ta’limda chin ma’nodagi ta’lim tarbiyaga birinchi bo’lib poydevor 
qo’yiladi.Imorat mustahkam bo’lishi uchun poydevor ham shunga yarasha bo’lishi 
kerak.O’quvchilar yuqori sinfga o’tganda fanlarni yaxshi o’zlashtirishi uchun va 
tanlagan yo’llaridan dadil borishlari uchun boshlang’ich sinf o’qituvchisi bir oz ter 
to’kishiga to’g’ri keladi.Mantiqiy fikrlashga o’rgatishda esa vaqt va sabrli bo’lish talab 
qilinadi.O’qituvchi dars davomida yangi pedagogik texnologiyalardan, didaktik 
o’yinlardan o’rni-o’rni bilan foydalanishi, kerakli joylarda esa ularni o’ylashga, 
mantiqiy va mustaqil fikrlashga undovchi savol, muammoli va mantiqiy aqlni 
charhlaydigan masalalar, topshiriqlarni berib, sekin –asta o’rgatib borish kerak.“Odamni 
sinchkov, ijodkor, izlanuvchan qilib tarbiyalash maktabning muhim vazifasi.Men 
bolalik yillarini tafakkur maktabi deb, o’qituvchini esa o’z tarbiyalanuvchilari 

---