Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

6. O‘qishda tanaffus zarur.
Dars mobaynida biroz tanaffus qilish tanaffussiz o‘qishdan 
foydaliroq. Dam olib o‘qish ishni qisqa va tez fursatda bajarish-
ning sababidir.
Darsga tanaffus berish bir xillikdan qochish, kuchni oshirish, 
yanada unumli ishlashga yordam beradi. Tinimsiz dars qilish 
zehnni charchatadi, sabrni ketkazadi va ilmni qabul qilish im-
koniyatini kamaytiradi.
Lekin, dars orasidagi tanaffusni televizor ko‘rish, kompyuter 

---

– 314 –
o‘ynash, telefonda gaplashish bilan emas, balki toza havoda yu-
rish va jismoniy mashqlar qilish bilan o‘tkazish kerak.
7. Qiziquvchan bo‘lish.
Mavzularni yaxshilab o‘zlashtirish uchun qiziqish kerak. Har 
bir ma’lumotni alohida e’tibor va qiziqish bilan o‘qisak, zehnda 
yaxshi saqlanib qoladi. Shuningdek, bajara olmagan savolimizni 
kitoblardan xohish bilan qidirsak, maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Imomi A’zamdan: “Qanday qilib chuqur bilim egasi bo‘lgansiz?” 
deb so‘rashganida, “Bilmaganimni o‘rganish uchun diqqat bilan 
tingladim, bilganlarimni qaytarishganda esa xuddi bilmagandek 
maroq bilan takrorladim”, deb javob bergan ekan. Bolalar shuni 
unutmangki, ko‘p ishlagandan ko‘ra unumli ishlashga harakat qi-
lish kerak. Kitob bizga yuk emas, yo‘l ko‘rsatuvchidir.
8. Savollarni to‘g‘ri tushunish.
Imtihonga tayyorlanayotganda ko‘p savollarga javob topish 
kerak. Sizga berilayotgan savollarni to‘g‘ri tushunish javob berish-
ni engillashtiradi. Savolni yaxshi tushunib olmagan odam uning 
javobiga ham qiynaladi yoki noto‘g‘ri javob beradi.
Unutmaslik kerakki, savolni to‘g‘ri tushunish va ishlayotgan 
mashq mohiyatini bilish masalaning yarmini echish bilan barobar.
9. E’tibor bilan o‘qish.
O‘qish davomida qancha e’tiborli bo‘lsak, eslab qolish qobili-
yatimiz shuncha oshib boradi. Buning uchun mavzuni sinchiklab 
o‘qish lozim. Muhim joylarini daftarga qayd etish yoki rangli 
ruchka bilan chizish takrorlash paytida qulaylik tug‘diradi.
O‘qiyotgan ma’lumotlarni yaxshi o‘zlashtirish uchun quyida-
gilar tavsiya etiladi:
– baland ovozda o‘qish;
– o‘rtoqlari bilan savol-javob qilish;
– mavzuga tegishli testlarni echish va kamchiliklarini bilib, 
ularni o‘rganish.
– ma’lumotlarni yodlab qolish uchun tushunib o‘qish hamda 
amaliyatda qo‘llash kerak.
– imtihon kunidan oldin oxirgi marta belgilab qo‘yilgan qayd-
larga yoki kitobning muhim joylariga qarash samara beradi.

---

– 315 –