Bog‘dorchilik o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan «O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati»

Material va jihozlar:

1. Bog‘da qo‘llaniladigan asbob-uskunalar kolleksiyasi, ular tasvirlangan rangli jadvallar.

2. Daraxtlarga shakl berish va kesish usullari tartibi tasvir-langan jadvallar, ko‘chatlar.

3. R.Yunusov. «Mevachilik va uzumchilik» elektron kitobi. – Buxoro. 2005, 25 MB.

Qisqacha tushuntirish:


Mevali daraxtlarga shakl berish. Mevachilikda shox-shab-balar shartli ravishda tabiiy va sun’iyga bo‘linadi. Tabiiy shox-shabbalar erkin o‘suvchi daraxtlarda bo‘ladi, ularga bir necha tartibda shakl beriladi. Sun’iy shox-shabbalar juda turli-tuman va ko‘pincha dekorativ shaklda bo‘ladi, ular maxsus moslama-lar yordamida tuziladi­ (barpo etiladi). O‘sishi va hosil berishini tartibga solish uchun maxsus texnika talab qilinadi. Shakl berish asosan mevachilikda qo‘llanadi.

Erkin o‘suvchi shox-shabbalar tana balandligi nisbatan har xil

– butasimon (tanasining balandligi 50 sm dan kam), past tanali (50–70 sm), o‘rtacha tanali (80–100 sm) va baland tanali (150– 200 sm) bo‘ladi. O‘zbekistonda meva turlarining ko‘pchiligiga past tanali qilib shakl beriladi. Chunki bu meva daraxtlarining hosilga juda erta kirishini ta’minlaydi, quyosh kuydirishiga, shamol va sovuqqa qarshi ularning chidamliligini oshiradi, shu­ ningdek daraxtni parvarish qilishni (butash, zararkunandalarga qarshi kurash, hosilini terish ishlarini) osonlashtiradi.

107