Bob. Ta’lim bosqichlarida morfologiya bo‘limining

Mashqlar. Mashqlarning maqsadi o‘quvchilarning mavzuga oid nazariy ma’lumotlar yuzasidan puxta bilim olishini va o‘zlashgan bilimlar asosida ko‘nikma va malakalar hosil qilishini kafolatlashi lozim. Mashqlarni bajarish natijasida o‘quvchilar olgan bilimlarni ongli o‘zlashtira boradilar, bilimlarni amalda qo‘llay oladilar, savodli fikrlash malakalari orta boradi.
Maktab va akademik litseylarning ona tili darslarida mashqlarning quyidagi turlari ko‘proq o‘tkaziladi:

• 
  o‘rganilayotgan morfologik vositalarni amaliy tatbiq etish;
  
• 
  misollar tanlash;
  
• 
  matnni yoki so‘zni shaklan o‘zgartirish;
  
• 
  matndan zarur bo‘lganlarni ko‘chirib yozish; savol va topshiriqlarga javob yozish;
  
• 
  nuqtalar o‘rniga kerakli so‘z yoki grammatik shaklni qo‘ya olish; berilgan namuna asosida grammatik kategoriyalarga oid so‘z, birikma va so‘zlar ishtirokida mavzu bo‘yicha gap, matn tuzish;ularning turlarini aniqlash;
  

so‘z va gaplardagi so‘z turkumini aniqlash,ularda qo‘llangan morfologik vositalar uslubiyatini izohlash.
o‘quvchilarning yozma va og’zaki fikrlarini to‘g’ri ifodalash malakasini hosil qilishi lozim;


Testlar. Test sinovi nazoratning zamonaviy usullaridan bo‘lib, har bir o‘quvchi mustaqil fikrlash asosida bergan javoblarini xolisona baholash, o‘zlashtirilgan bilim darajasini individual va butun sing (guruh) bo‘yicha baholash imkoniyatini beradi. Ona tili fanini o‘rganish bo‘yicha qo‘llaniladigan sinov testlari og’zaki va yozma nutqni, tilni tushunishni, grammatik bilimlarni tekshirishni ko‘zda tutadi. Shunga ko‘ra testlar tizimi quyidagicha bo‘lishi mumkin:

• 
  Har bir mavzuning o‘zlashtirilishini nazorat qiluvchi testlar.
  
• 
  Chorak-sinov testlari.
  
• 
  Yillik (yarim yillik) sinov testlari.
  

Testlar qo‘llanish maqsadiga ko‘ra, o‘zlashtirilgan bilimlarning kamchiliklarini aniqlashga, chuqurroq o‘zlashtirishga erishish uchun:

• 
  Ma’lum bir mavzu bo‘yicha olingan bilim, ko‘nikma va malakalarni
  

sinash ko‘rinishlarida bo‘lishi lozim.

• 
  Test topshiriqlari ishonchli, amaliy bo‘lishi lozim.
  

Demak,o‘quvchilarda morfologik vositalarni qo‘llash malakalarini rivojlantirishga oid mashqlarning berilishi o‘quvchi tafakkur dunyosini o‘stiradi.

1.