Matn shakllari va ularni tuzish prinsiplari
Badiiy asarning ilmiy-tanqidiy matnini tuzish manbaning nusxalari ko’p bo’lganda amalga oshiriladi.Ilmiy-tanqidiy matn shakli matn tarixini ilmiy o’rganish asosida muallif matniga yaqin variantini tuzishdir.
Masalan,matn tuzuvchi asarning fanga ma’lum barcha nusxalari orasidagi farqlar ko’p bo’lishi mumkin.Bunday holda ilmiy-tanqidiy matn tuzuvchi matnshunos barcha nusxalarni kuzatishga majbur bo’ladi
Ko’p nusxalarga ega manbaning ilmiy-tanqidiy matnini tuzishda nusxalarni saralash muhim.Ko’p nusxalarga ega manba matni ustida ishlash ayniqsa uning ilmiy- tanqidiy matnini tayyorlash butun “injiqliklari” bilan o’ta nozik va mas’uliyatli,to’xtovsiz aniqlik va intizom talab etuvchi mehnatdir.
Ilmiy-tanqidiy matn tuzishda muallif nusxasi(avtografi) bo’lmagan taqdirda asarning qadimiy,ishonchli nusxasi tayanch sifatida olinib,boshqa nusxalardan yordamchi manba sifatida foydalaniladi
R.Zohid So’fi Olloyorning “Sabot ul-ojizin”asari ilmiy-tanqidiy matnini tuzishda 150 dan ortiq nusxaning umumiy va farqli jihatlarini matnshunoslik nuqtai nazaridan izchil tekshirgan va 25 nusxasini qiyosiy tahlil obyekti sifatida olgan, va ularni 3 guruhga bo’lgan:
Tayanch nusxa
Asos nusxa
Yordamchi nusxa
Xususan P.Shamsiyev Qozon Davlat Universiteti qo’lyozmalar fondida saqlanayotgan “Xamsa”ning ana shunday qadimiy qo’lyozma nusxasi aniqlanishi haqida shunday yozadi:
“Xamsa”ning ana shunday qadimiy nusxasi topilishi navoiyshunoslikda muhim hodisadir.Chunki u ulug shoir asarining yagona ilmiy-tanqidiy matnini tuzish ishini yanada takomillashtirish yo’lida zarur manbadir” Muallif dastxati yoki uning davrida yaratilgan matn mavjud bo’lsa ilmiy-tanqidiy matnning ilmiy qimmati yuksak bo’ladi.P.Shamsiyev jahon qo’lyozma fondlarida Navoiy asarlari qadimiy qo’lyozmalari topilishi shoir asarlarining ilmiy-tanqidiy mattnlari yaratilishida katta imkoniyat yaratdi. Илмий-оммавий матн ягона, янги топилган асарни эълон қилиш учун Илмий-оммавий матн ягона, янги топилган асарни эълон қилиш учун ѐки илмий-танқидий, шунингдек, йиғма-қиѐсий матн асосида матннинг соддалаштирилган вариантини тузиш учун тайѐрланади. Кенг ўқувчилар аудиториясига мўлжалланган кўптомли академик нашрлар учун ҳам илмий- оммавий матнлар тайѐрланади.
Йиғма-қиѐсий матн – бу имконият даражасида қўлга киритилган
матнларни ўзаро қиѐслаш натижасида тузилган муаллиф матнининг нисбатан
тўлиқ вариантидир.
Йиғма-қиѐсий матн асар нусхалари кам ѐки ишончли қадимий қўлѐзма
нусхалар мавжуд бўлмаган тақдирда амалга оширилади. Бундай матн
муаллиф асари ҳақида тўлиқ тасаввур уйғотиш учун тузилади. Йиғма-қиѐсий
матнни тузишда мавжуд қўлѐзмалардан таянч нусха танлаш катта
аҳамиятга эга.
E'tiboringiz uchun rahmat!!! Click here to add to the title Your text has been concise and well-written, but the information is inextricably inextricable and needs to be expressed in more words; but please refine the essence of your thought as much as possible, and express your views appropriately, often with twice the result with half the effort. Click here to add to the title Click here to add the text, the text is the extraction of your thought, in order to finally present the good effect of the release, please try to be concise and concise; if necessary, add or subtract the text as needed, so that the viewer can accurately understand the message you convey. Click here to add the text, the text is the extraction of your thought, in order to finally present the good effect of the release, please try to be concise and concise; if necessary, add or subtract the text as needed, so that the viewer can accurately understand the message you convey. Click here to add to the title Your text has been concise and well-written, but the information is inextricably inextricable and needs to be expressed in more words; but please refine the essence of your thought as much as possible, and express your views appropriately, often with twice the result with half the effort. THANKS Click here to add to the title
Do'stlaringiz bilan baham: |