BMI mavzulari banki va uni bajarish bo`yicha uslubiy tavsiyalar
Bitiruv malakaviy ishi (keyingi satrlarda malakaviy ish) – oliy o’quv yurti bakalavriatida
talabalarni o’qitishning yakuniy bosqichidir.
Malakaviy ishning asosiy maqsadi:
talabalarning leksiya, seminar, tajriba va amaliy mashg’ulotlarda, mustaqil faoliyatda
olingan nazariy va amaliy ko’nikmalarni malakaviy ishni tayyorlashda qo’llay olishini namoyish
etish;
ilg’or axborot va pedagogik texnologiyalar asosida talabalar olgan taqdimot
ko’nikmalarini ifodalash, himoya vaqtida malakaviy ish bajarilishi natijalari bo’yicha o’zini
ishonchli tuta olish, har xil texnik vositalar va ularning dasturlaridan foydalana olish qobilyatini
ko’rsatish;
o’quv jarayonida talabalarda shakllangan kommunikativ ko’nikmalarini yarata olish
xususiyatini namoyish etish, o’z nuqtai nazarini himoya qila olish va murosaga kelish, dialogga
qo’shilish, mohiyati bo’yicha savollarga
asoslangan javob berish, qoidaga rioya qilgan holda
bahslashish, muzokaralar va davra suhbatlarida qatnashish etikasini namoyish etish
hususiyatlarini rivojlantirish;
ishlab chiqarishda zarur bo’lgan hamkorlikdagi ishlar ko’nikmalarini rivojlantirish,
talabalarda guruh bilan ishlash ko’nikmalarini faollashtirish, oldinga qo’yilgan maqsadni
bajarish bo’yicha qo’shimcha tashabbus ko’rsatish qobiliyatini kengaytirish,
umumiy masalalarni
yechishda hamkorlar bilan ishlash ko’nikmalarini mustahkamlash;
muammoli vaziyatlarni tahlil qilish ko’nikmalarini keys stadiylarni yechish, ishbilarmon
o’yinlarini o’tkazish, loyixalarni tayyorlash, g’oyalarni generasiya qilish va qarorlarni qabul
qilishning nostandart usullarini topish namoyish etish;
ijodiy mustaqil ishlash, ma’lumotlarni izlash, yig’ish, ishlov berish va saqlash uchun
zamonaviy kompyuter va axborot texnologiyalardan foydalana olish,
ishlab chiqilayotgan
masalaning (muammoning) qo’yilish jarayonidan boshlab, uni to’la nixoyasiga yetkazishgacha
mas’uliyatni xis
etishga o’rgatish, yuqori tashkilotlarga analitik xatlar yozish amaliy
ko’nikmalarini rivojlantirish;
Bitiruv malakaviy ishida quyidagi masalalar yechimi ko’rsatilishi lozim:
tanlangan mavzuning dolzarbligini ilmiy asoslash;
tadqiqotning maqsadi va vazifalarini aniq ifoda etish;
tadqiqot obyekti va predmetini aniqlash;
tadqiqot usuli yoki uslubiyatini tanlash;
tadqiqot
jarayonini atroflicha yoritish;
tadqiqot natijalarini tahlil qilish;
xulosalarni izohlash, olingan natijalarga baho berish, amaliy ahamiyatga loyiq aniq
tavsiflar berish kerak.
Bitiruv malakaviy ishni tayyorlashda talabalar quyidagilarni bajarishi lozim:
tanlangan mavzuning ilmiy iqtisodiy qiyosiy tahlil asosida dolzarbligini asoslab berish;
yechiladigan ilmiy iqtisodiy muammo bo’yicha qiyosiy sharh va muammoning hozirgi
holatini tahlil qilish;
ilmiy iqtisodiy talablarni izohlash, qo’yilgan masala yuzasidan ilmiy yechimning mumkin
bo’lgan variantlarini tahlil qilish va ulardan
optimal variantni tanlash;
ilmiy iqtisodiy muammoni yechish natijasida tegishli hulosalar va takliflarni izohlash,
iqtisodiyotning biror bir sektorida undan foydalanish imkoniyatlarini aniqlash kerak.
Bitiruv malakaviy ishlarning mavzusini tanlash
Malakaviy ishlar mavzusi mutaxassis chiqaruvchi kafedra tomonidan belgilanadi va oliy
o’quv yurti yoki fakultetning ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Malakaviy ishlar
mavzusining yillik ro’yxati bitiruv amaliyoti boshlanishiga qadar yoki bitiruv kursining boshida
e’lon qilinadi.
Malakaviy ishni bajarishda talabaning kurs ishi, keys stadiylar, vaziyatli o’yinlar,
loyixalar tayyorlash mobaynida orttirilgan tajribasi katta ahamiyatga ega. Shu bois ilmiy
izlanishlarni uzviyligini ta’minlash maqsadida talabalarga o’z tanlab olgan mavzulari bo’yicha
kurs ishi yozish,
keys stadiy tayyorlash, vaziyatli o’yinlar o’tkazish, malakaviy ish yozishga
sharoit yaratish lozim.
Talabalarga malakaviy ishlarning mavzularini tanlash huquqi beriladi. Talaba yoki
talabaning o’qishi uchun to’lov kontrakt mablag’ini to’lovchi buyurtmachi zaruriy asoslar bilan
malakaviy ishlar mavzusi bo’yicha o’z variantlarini taklif etishlari mumkin. Korxonalar
buyurtmasi asosida tayyorlanadigan bitiruv malakaviy ishlarning afzalligi shundan iboratki,
korxona talabalaga ilmiy izlanish olib borishiga to’liq sharoit yaratadi hamda kerakli
ma’lumotlar bilan ta’minlaydi. Shu bilan birga muallif tomonidan tavsiya etilayotgan takliflarni
ishlab chiqarishga joriy etishga barcha shart sharoitlar yaratadi va ilmiy izlanishlar natijasidan
manfaatdor bo’ladi. Ilmiy izlanishlar natijalari tadbiq etilganligi haqida
kerakli dalolatnomani
beradi (ilova № ).
Malakaviy ish mavzusi va raxbarni talabaga biriktirish kafedraning taqdimnomasi
bo’yicha rektorning buyrug’i bilan rasmiylashtiriladi.
Malakaviy ish rahbari, ishning mavzusiga muvofiq, talabaga malakaviy ishga tegishli
materiallarni to’plash bo’yicha (jumladan, malakaviy amaliyot o’tkazish davrida xam) topshirik,
beradi(ilova ). Topshiriq malakaviy ish bilan birgalikda Davlat attestasiya komissiisiga taqdim
etiladi.
Malakaviy ish mavzusini tanlash talaba uchun o’ta muhim hisoblanadi. To’g’ri tanlangan
mavzu talabaga 50%dan ziyodga ishni muvaffaqiyatli bajarishga sharoit yaratadi. Malakaviy
ishlar mavzusi odatda zamonaviy,
ilm va texnikaning dolzarb, kam o’rganilgan masalasiga
bag’ishlanadi.
Mavzuni to’g’ri tanlashga quyidagi ishlar yordam beradi:
bitiruv malakaviy ishlar mavzulari kataloglari bilan tanishish;
soha bo’yicha ilmiy konferensiya va seminarlar tezislari to’plamlari bilan tanishish;
soha bo’yicha ilmiy jurnallardagi maqolalar bilan tanishish;
soha bo’yicha ilmiy adabiyotlar bilan tanishish.
Bu jarayon quyidagicha amalga oshirilishi mumkin:
Kitob, ilmiy jurnal, maqolalar to’plami, tezislar
to’plami bilan ishlash jarayonining tarkibi.
Bitiruv malakaviy ishni tarkibiy tuzilishi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
